نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 22 صفحه : 23
سبك ذوى العقول مورد خطاب قرار گرفتهاند
بطرز ذوى العقول هم جمع بسته شدهاند، همانگونه كه در جاى ديگر فرموده است( فِي فَلَكٍ يَسْبَحُونَ)[1]
و نظير آن در كلام عرب بسيار است ...
و پيش از اين بحدّ كفايت از اين مثالها ياد آور شدهايم.
و اينكه فرموده است:( ثُمَّ اسْتَوى إِلَى
السَّماءِ) از آن فهميده ميشود كه خداوند آسمان را بعد از زمين و پس از آفرينش
روزى جنبندگان زمين آفريده است، و خداوند در جاى ديگر فرموده است( وَ الْأَرْضَ بَعْدَ ذلِكَ دَحاها)[2]
بنا بر اين فهميده شد كه زمين آفريده شده بود ولى گسترش نيافته بود، پس از آنكه
خداوند آسمان را آفريد آن گاه بعد از آن زمين را گسترش داد.
و علّت آنكه خداوند اوّلا آسمان را بصورت گاز و دود آفريده سپس آن را
بصورت آسمانهايى رويهم، و سپس آن را با چراغهايى تزئين فرموده است تا اين آفرينش
دليل باشد بر آنكه خداوند بذاته مقتدر است و از هيچ عملى عاجز نخواهد بود، و ذاتا
عالم است و چيزى بر او پنهان نخواهد ماند، بى نياز است و محتاج كسى نيست، و ما
سواى او همگان بدرگاه حضرتش نيازمند و محتاجند.
(فَقَضاهُنَ) يعنى آسمان و زمين را بصورت
هفت آسمان محكم، و
[1] سوره انبياء: 21 آيه 33( يعنى هر يك از ماه و خورشيد، در
مدار خود شناورند، كه در اينجا نيز براى ماه و خورشيد كه غير ذوى العقول هستند(
يسبحون) بسبك ذوى العقول جمع آورده شده است
[2] سوره نازعات: 79 آيه 30 يعنى:( زمين را پس از آفرينش آسمان
گسترش داد)
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 22 صفحه : 23