نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 22 صفحه : 225
حسن گويد: تسلّط شيطان نوعى خوارى و ذلت است
كه به عنوان مكافات روگرداندن از خدا دامنگيرش ميشود، البته بعد از آنكه خداوند
دانست كه اين شخص ديگر رستگار نميشود.
قتاده گفته است: يعنى: در آخرت شيطانى همراه انسان مىافتد و با او
هست تا آنكه او را وارد جهنّم ميكند، همانگونه كه با مؤمن فرشتهاى هست و از او
جدا نميشود تا آنكه او را وارد بهشت ميسازد.
بعضى گفتهاند منظور از آن شياطين انس است مانند علماى سوء و رؤساى
گمراه كه آنان را از راه خدا باز ميدارند، و اينان هم از آنان پيروى ميكنند.
((وَ إِنَّهُمْ لَيَصُدُّونَهُمْ عَنِ السَّبِيلِ)) يعنى: شياطين كافران را از راه حق و راه بهشت باز ميدارند، اينجا ضمير
جمع بشياطين برگردانده است، چون قبلا هر چند كه شيطانا را بلفظ مفرد آورده است ولى
سياق عبارت در آنجا هم جمع بوده است.
((وَ يَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ مُهْتَدُونَ))
يعنى: كفّار فكر ميكنند كه رهبرانشان راه يافتهاند و لذا از آنان پيروى ميكنند.
((حَتَّى إِذا جاءَنا)) كسانى كه «جاء انا» بصورت
تثنيه خواندهاند باين معنى است، تا در روز قيامت كه بحساب بندگان خواهيم رسيد آن
كافر و شيطانى كه او را گمراه ساخته است به پيشگاه ما آيند، و بنا بر قرائت
«جاءنا» بصورت مفرد معنى چنين خواهد شد: تا آن روز كه كافر نزد ما آيد و دانست كه
استحقاق چه نوع عذابى را دارد.
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 22 صفحه : 225