لغت:

تبع- ممكن است اين لفظ مصدر باشد كه گفته مى‌شود (تبع تبعا- تابع شد تابع شدنى) و نيز جايز است كه اين لفظ جمع (تابع) باشد مانند (خادم) كه جمع آن (خدم) است و (خائل) كه جمع آن (خول) است و (غايب) كه جمع آن (غيب) است.

اعراب:

(أَ وَ لَمْ تَكُ‌)- تقدير اين جمله چنين است كه (او لم تك القصة) كه (القصة) اسم (تك) بوده و( (تَأْتِيكُمْ رُسُلُكُمْ)) تفسير آن باشد.

تفسير:

در اينجا خداوند به ماجراى پرخاش كردن مردم جهنم به يكديگر پرداخته و مى‌گويد:

(وَ إِذْ يَتَحاجُّونَ فِي النَّارِ) (و زمانى كه پرخاش مى‌كنند در آتش) يعنى اى «محمد»! بياد آور بر قوم خود وقتى را كه اهل آتش در ميان آتش پرخاش كرده و پيشوايان با پيروان خود به مخاصمه مى‌پردازند( فَيَقُولُ الضُّعَفاءُ) (پس گويند ضعيفان) كه پيروان مى‌باشند( لِلَّذِينَ اسْتَكْبَرُوا) (بر آنان كه تكبر كردند) كه پيشوايان باشند( إِنَّا كُنَّا لَكُمْ‌) (ما بوديم براى شما) گروه رئيسان‌( تَبَعاً) (پيروان) كه اطاعت مى‌كرديم امر شما را و اجابت مى‌كرديم شما را در آن چه كه مى‌خوانديد.

(فَهَلْ أَنْتُمْ مُغْنُونَ عَنَّا نَصِيباً مِنَ النَّارِ) (پس آيا هستيد كه بى‌نياز كنيد از ما بهره‌اى از آتش را) زيرا بر زمامدار لازم است كه از پيروان خود و از فرمان- بران خود دفاع كند، بدين جهت مى‌گويند: آيا شما مى‌توانيد مقدارى از عذاب را كه در آن هستيم به جاى ما حمل كنيد و متحمل شويد( قالَ الَّذِينَ اسْتَكْبَرُوا إِنَّا كُلٌّ فِيها) (گويند آنها كه تكبر كرده بودند همانا ما همگى در آن هستيم) يعنى ما و شما در آتش هستيم‌