نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 21 صفحه : 24
پسرك من، همانا مىبينم در خواب كه تو را
ذبح مىكنم پس بنگر تا چه ميبينى) رأى: كلمه (رأى) به پنج گونه معنى شده است:
اول- ديد دوم- دانست، چون (رأيت زيدا عالما- دانستم كه زيد عالم است)
سوم- گمان كرد، چون قول خداوند( (إِنَّهُمْ يَرَوْنَهُ
بَعِيداً)) «همانا ايشان گمان كنندش كه دور است- معارج- 6».
چهارم- اعتقاد داشت.
پنجم- رأى و نظر بايد گفت منظور از (رأيت فى المنام) به معنى (ديدم
در خواب) است، پس معنى آيه اين است كه ابراهيم گفت: بصيرت كرده و ديدم در خواب
رؤيايى را كه تأويلش دستور به ذبح تو مىباشد پس بنگر چه مىبينى و چه نظر دارى؟
پر روشن است كه كلمه (ترى) در اينجا به معنى (تبصر) نيست كه به معنى
بصيرت و ديدن باشد زيرا به جايى اشاره نشده كه مورد ديدن باشد و نيز جايز نيست كه
اين كلمه به معنى (دانستن، گمان كردن و اعتقاد داشتن) باشد زيرا اين كلمات همواره
به دو مفعول متعدى مىشوند و در اينجا فقط يك مفعول است علاوه بر اين كه اين معانى
با مراد آيه سازش ندارد، پس در اينجا تنها معنايى كه باقى مىماند عبارت از (رأى)
و نظر مىباشد.
«خواب پيامبران حجت است!»
1- بهتر است كه بگوئيم اين فرمان به صورت (وحى) در بيدارى به ابراهيم
دستور داده شده و سپس در خواب به آن تعبد و تأكيد گرديده است چه اين كه خوابهاى
پيامبران حتما درست مىباشد و اگر در بيدارى امر نشده بود جايز نبود كه عمل كند بر
طبق آنچه در خواب ديده است.
2- «سعيد بن جبير» از قول «ابن عباس» گويد: خواب ديدنهاى
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 21 صفحه : 24