نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 21 صفحه : 235
مىكنند و فرشتگان در دعائى كه بر آنان
مىكنند مىگويند:
(رَبَّنا وَسِعْتَ كُلَّ شَيْءٍ رَحْمَةً وَ عِلْماً) (پروردگار ما فرا گرفتى همه چيز را به رحمت و علم خود) يعنى علم و
رحمت تو بر همه چيز گسترش پيدا كرد.
وسعت علم و رحمت
مراد از علم در اين مورد، معلوم مىباشد. چنان كه فرمايد:( (وَ لا يُحِيطُونَ بِشَيْءٍ مِنْ عِلْمِهِ))،
«و به چيزى از علم او احاطه پيدا نمىكنند- بقره- 255».
يعنى به تفصيل و بسط بر چيزى از معلوم خداوند احاطه نمىكنند پس در
اينجا (علم) به جاى (معلوم) قرار داده شده است و مقصود چنين است كه: اى خدا
اختصاصى براى معلومات تو نيست بلكه تو بر همه چيز دانا مىباشى و رحمت تو بر
زندهاى بدون ديگرى نيست بلكه رحمت تو شامل جميع زندگان است.
در اين سخن يك آموزش عالى براى انسانها داده شده كه هنگام دعا اول به
ستايش بپردازند.
(فَاغْفِرْ لِلَّذِينَ تابُوا)
(پس بيامرز آنان را كه برگشتند) از شرك و گناهان(
وَ اتَّبَعُوا سَبِيلَكَ) (و پيروى كردند راه تو را)
آن راهى كه بندگانت را به آن خواندى كه اسلام باشد(
وَ قِهِمْ) (و نگهدارشان) يعنى دور كن از ايشان(
عَذابَ الْجَحِيمِ) (عذاب دوزخ را).
اين آيه دلالت مىكند كه ساقط شدن عذاب به واسطه توبه از باب تفضل
خداوند است و بر خدا لازم نيست، زيرا اسقاط عقاب به واسطه توبه اگر واجب بود نيازى
به سؤال كردن و درخواست نبود بلكه حتما خداوند اسقاط عذاب از ايشان مىكرد.
(رَبَّنا وَ أَدْخِلْهُمْ) (پروردگار ما داخل
كن ايشان را) پس از آن كه توبه ايشان را قبول كرده و از آتش نگه داشتى
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 21 صفحه : 235