نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 21 صفحه : 213
و مىگويد:
(سُبْحانَهُ وَ تَعالى عَمَّا يُشْرِكُونَ)
(منزه و برتر است از آن چه شرك مىورزند) يعنى از آن چه شبيه و مثل به او نسبت
مىدهند.
«صور» دميده ميشود
(وَ نُفِخَ فِي الصُّورِ) (و دميده شد در صور)
و آن شاخى است كه «اسرافيل» در آن مىدمد.
حكمت در دميده شدن (صور) اين است كه خداوند آن را نشانهاى قرار داده
تا خردمندان پايان كار خود را در جهان تكليف دانسته و آغاز خلقت جديد را متوجه
شوند، پس اين را تشبيه كرده به آنچه در ميان مردم متعارف است كه هنگام كوچ و رحلت
و نزول و فرود بوق مىزنند و براى مردم چه مثالى بهتر از اين مىتوان در اين حادثه
به كار برد.
برخى گفتهاند (صور) جمع صورت است، گويا كه در صورتها و چهرههاى
مردم دميده مىشود و اين قول «قتاده» است و نيز از او نقل شده كه (صور) را بفتح
واو قرائت كرده است.
(فَصَعِقَ مَنْ فِي السَّماواتِ وَ مَنْ فِي الْأَرْضِ) (پس بيهوش بر زمين افتاد آن كه در آسمانها و آن كه در زمين است)
يعنى از سختى و شدت اين صيحه و فرياد كه از (صور) خارج مىشود همه آنها كه در
آسمانها و زمين است مىميرند.
گفته مىشود: (صعق فلان)، «فلانى بيهوش شد» زمانى كه بميرد به حال
وحشتناك چون صيحهاى كه عظيم باشد.
(إِلَّا مَنْ شاءَ اللَّهُ) (مگر آن كه را خدا
بخواهد) در معنى مستثنى (يعنى آن كسى كه از خطر صور و بيهوشى معاف است) اختلاف شده
است.
برخى گفتهاند افراد مستثنى عبارتند از: «جبرئيل»، «ميكائيل»،
«اسرافيل» و ملك الموت يعنى «عزرائيل». و اين سخن از «سدى» نقل شده
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 21 صفحه : 213