((وُجُوهُهُمْ مُسْوَدَّةٌ)) اين جمله مبتدا و خبر است و اين جمله چون داراى معنى حال مى‌باشد لذا اعرابا منصوب مى‌باشد و از واو حال بخاطر ضمير، بى‌نياز هستيم، و جايز است (وجوههم) را بخاطر بدل از( (الَّذِينَ كَذَبُوا)) منصوب خواند يعنى (و ترى وجوه الذين كذبوا على اللَّه مسودة)

تفسير:

و چون خداوند سبحان مردم را بخاطر دور ماندن از عذاب و عقوبات امر به تبعيت از طاعات و واجبات و اجتناب از زشتيها كرد، غرض از اين كار را به اين نحو بيان فرمود كه:

(أَنْ تَقُولَ نَفْسٌ‌) (اينكه گويد كسى) يعنى به ترس از اينكه گويد، يا به حذر از اينكه گويد و معنى اين است كه كراهت داريد در حالتى قرار گيريد كه در آن گوئيد:

(يا حَسْرَتى‌ عَلى‌ ما فَرَّطْتُ فِي جَنْبِ اللَّهِ‌) (اى دريغ بر آنچه كوتاهى كردم در جنب خداوند) يعنى دريغا از پشيمانى من بر آنچه ضايع كردم از ثواب كردن براى خداوند، اين قول «ابن عباس» است.

و گفته شده است كه: اى دريغ بر آنچه كوتاه آمدم در امر خداوند، و اين سخن از «مجاهد» و «سدى» وارد شده است، از «حسن» نقل شده كه، جنب خداوند- بمعنى طاعت خداوند است.

«فراء» گويد: جنب بمعنى قرب و نزديكى مى‌باشد كه قرب خداوند و جوار خداوند منظور مى‌باشد، مثلا گفته مى‌شود كه فلانى در جنب فلانى زندگى ميكند يعنى در جنب و جوار او زندگى ميكند. پس معنى بر اساس اين تفسير چنين ميشود كه: كسى گويد اى دريغ بر آنچه كوتاه آمدم در جنب خدا يعنى در طلب قرب و جوار خدا كه آن بهشت است.

«زجاج» گويد: منظور از جنب، طريق و راه است كه معنى چنين مى‌شود:

اى دريغ از اينكه كوتاه آمدم در راهى كه آن راه خداوند است، پس جنب به‌