است.

تفسير:

و نيز خداوند از اهل آتش سخن گفته و مى‌فرمايد:

(وَ قالُوا ما لَنا لا نَرى‌ رِجالًا كُنَّا نَعُدُّهُمْ مِنَ الْأَشْرارِ) (چيست ما را كه نمى- بينيم مردانى را كه بوديم مى‌شمرديم آنان را از اشرار) يعنى، اين سخن را هنگامى مى‌گويند كه به دوزخ نگاه كرده و از مخالفان خود كه مؤمنان مى‌باشند كسى را نمى‌بينند. و اين نظر «كلبى» است.

برخى گفته‌اند: اين آيه درباره «ابو جهل» و «وليد بن مغيره» و دوستانشان نازل شده است كه خواهند گفت: چيست ما را كه «خبّاب» و «عمار» و «صهيب» و «بلال» را نمى‌بينيم كه گمان مى‌كرديم آنان در دنيا از افرادى هستند كه مرتكب كارهاى زشت و قبيح شده و كار نيكويى انجام نمى‌دهند و اين سخن را «مجاهد» گفته است.

«عياشى» به اسناد خود از «حضرت صادق» (ع) نقل كرده كه فرمود:

اهل دوزخ خواهند گفت چيست ما را كه نمى‌بينيم مردانى را كه ميشمرديم ايشان را از اشرار و منظور آنان شما هستيد، كه به خدا سوگند يك نفر از شما را در آتش نخواهند ديد.

(أَتَّخَذْناهُمْ سِخْرِيًّا أَمْ زاغَتْ عَنْهُمُ الْأَبْصارُ) (آنان را به سخريه گرفته بوديم يا چشمها از آنان برگشته بود) يعنى چون مخالفان خود را نمى‌بينند كه در آتش باشند، گويند آيا ما ايشان را در دنيا به مسخره گرفته بوده پس خطا ميكرديم يا چشمهاى ما از ايشان برگشته كه آنان را با خود در آتش نمى‌بينيم؟!.

(إِنَّ ذلِكَ لَحَقٌ‌) (همانا اين، حق است) يعنى آنچه در پيش گفته شد ناچار و حتما تحقق يافته، سپس به بيان آن پرداخته و مى‌گويد:

(تَخاصُمُ أَهْلِ النَّارِ) (كه گفتگوى اهل آتش باشد) يعنى مخاصمه و گفتگوى پيشوايان و پيروان در آتش كه برخى با برخى مجادله مى‌كنند حق و مسلّم است‌