است و (فليذوقوه) خبر بعد از خبر است و تقدير چنين است: (هذا حميم و غساق فليذوقوه) و ممكن است كه‌( (هذا فَلْيَذُوقُوهُ)) مبتدا و خبر و حميم خبر مبتداء محذوف بوده كه (هو) باشد و جايز است كه (هذا) محلا منصوب به فعل محذوف بوده كه ظاهر كلام، تفسيرش كرده است.

تفسير:

خداوند پس از بيان احوال اهل بهشت و ثوابهايى كه بر ايشان آماده كرده است به بيان احوال اهل آتش و آنچه از عذاب ميرسد پرداخته و ميگويد:

(هذا) (اين است) آن چه براى پرهيزكاران ذكر كرديم‌( وَ إِنَّ لِلطَّاغِينَ‌) (و همانا براى طغيان كنندگان) كه بر خداوند طغيان كرده و رسولان او را تكذيب كردند( لَشَرَّ مَآبٍ‌) (بد بازگشتگاهى است) و آن خلاف بازگشتگاه پرهيزكاران است كه خداوند تفسير كرده و مى‌گويد:

(جَهَنَّمَ يَصْلَوْنَها) (جهنم است كه مى‌چشند آن را) يعنى داخل مى‌شوند در آن تا بچشند آتش آن را.

(فَبِئْسَ الْمِهادُ) (پس چه بد است آن بستر) يعنى آن مسكنى كه در آن قرار مى‌گيرند.

(هذا فَلْيَذُوقُوهُ حَمِيمٌ وَ غَسَّاقٌ‌) (اين است پس بايد بچشند آن را كه سوزان است و چرك آلود) يعنى اين است سوزنده و چرك آلود و بد بو، پس بايد آن را بچشند، و اين تفسير «فراء» و «زجاج» است.

و نيز چنين تفسير شده است: اين است جزاء طاغيان پس بچشند آن را، و به كار بردن لفظ چشيدن و ذوق به اين جهت است كه چشنده چيزى پس از درخواست و طلب، طعم آن را احساس مى‌كند و اين سخت‌ترين احساسها مى‌باشد.

(حميم) آب سوزان و گرم را گويند و غساق آب سرد شديد را گويند و اين‌