است. و اين قول «ابى مسلم» است.

(حَتَّى تَوارَتْ بِالْحِجابِ‌) (تا پنهان شد در حجاب) يعنى غروب كرد خورشيد. و اين قول «ابن مسعود» و گروهى از مفسران است.

برخى گفته‌اند: ضمير (تورات) به خيل و اسبها برمى‌گردد، و مقصود چنين مى‌شود كه فكر سليمان مشغول اسبها شد تا آن كه از چشمش ناپديد گشته و در حجاب ناپيدايى فرو رفتند، چه اين كه «سليمان» دستور داد اسبان را بتازند. و آنها رفتند تا از ديده سليمان ناپديد شدند. و اين سخن از «ابى مسلم» و «على بن عيسى» نقل شده است.

(رُدُّوها عَلَيَ‌) (برگردانيد آن را بر من) بسيارى از مفسران گويند:

«سليمان» به اصحاب خود گفت اسبها را بازگردانيد.

حضرت (على 7) فرمود: چون خورشيد غروب كرد «سليمان» از خداوند مسئلت كرد كه خورشيد را باز گرداند تا او نماز عصر را بجا آورد.

پس ضمير (ها) به خورشيد برمى‌گردد.

(فَطَفِقَ مَسْحاً بِالسُّوقِ وَ الْأَعْناقِ‌) (پس آغاز كرد به مسح كردن ساقها و گردنها) درباره اين آيه سخنان گوناگونى گفته شده است كه اكنون به برخى از آنها توجه شما را جلب مى‌كنيم:

1- مسح به معنى بريدن است و سليمان بخاطر فوت شدن نمازش، گردن و ساقهاى اسبها را بريد و قطع كرد. و اين سخن «حسن» و «مقاتل» است.

«ابو عبيده» گويد: عرب گويند (مسح علاوته) يعنى گردنشان را زد و قطع كرد.

عده‌اى از تفسير نگاران گفته‌اند: بدين جهت «سليمان» گردن اسبها را بريد كه آنها را در راه خداوند احسان كند چه اين كه آنها را بسيار دوست مى‌داشت و به اين آيه عمل كرد كه خداوند مى‌فرمايد: (لَنْ تَنالُوا الْبِرَّ حَتَّى تُنْفِقُوا مِمَّا تُحِبُّونَ))، «هرگز به نيكى نرسيد تا انفاق كنيد از آنچه دوست داريد-