(هُوَ الَّذِي جَعَلَكُمْ خَلائِفَ فِي الْأَرْضِ‌) قتاده گويد: يعنى آن خدايى كه شما را معاشر كفّار قرار داد امّتى بعد از امّت ديگر و قرنى بعد از قرن ديگر و بعضى گفته: كه شما را جانشينان قرون گذشته قرار داد به اينكه شما را بعد از ايشان آفريد ميراث شما نمود آنچه در دست آنها بود.

(فَمَنْ كَفَرَ فَعَلَيْهِ كُفْرُهُ‌) پس هر كس كافر شود بر زيان اوست كفر او و عذاب كفران او( وَ لا يَزِيدُ الْكافِرِينَ كُفْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ إِلَّا مَقْتاً) و نيفزايد كفّار را كفرشان در نزد خدا مگر خشم يعنى شديدترين خشم‌ها و غضبها.

(وَ لا يَزِيدُ الْكافِرِينَ كُفْرُهُمْ إِلَّا خَساراً) و نيفزايد كافرين را كفرشان مگر زيان و نابودى.

(قُلْ‌) بگو اى محمد( أَ رَأَيْتُمْ شُرَكاءَكُمُ الَّذِينَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ- أَرُونِي ما ذا خَلَقُوا مِنَ الْأَرْضِ‌) يعنى اى مشركين مرا خبر دهيد از بتهايى را كه شريك قرار داديد در عبادت بمن نشان بدهيد آيا چيزى از زمين ايجاد كرده و آفريده‌اند، يعنى بچه چيز لازم دانستيد كه آنها انبازها و شريكهاى خدا باشند در عبادت، آيا بچيزى كه از زمين آفريده‌اند شايسته پرستش شدند( أَمْ لَهُمْ شِرْكٌ فِي السَّماواتِ‌) آيا براى ايشان شركتى در ايجاد آسمانها است، سپس اين ترتيب را ترك، و فرمود:( أَمْ آتَيْناهُمْ كِتاباً) آيا ما برايشان كتابى فرستاديم، كه تصديق كند دعواى ايشان را در آنچه را كه ايشان از شرك بودند.( فَهُمْ عَلى‌ بَيِّنَةٍ) آيا ايشان بر دليلهاى آشكار بودند، (مِنْهُ‌) يعنى از اين كتاب، پس البتّه تمام اينها محال و غير ممكن بود، براى آنها امكان اقامه حجّت نبود و امكان وجود شبه‌اى هم بر چيزى از آن نبود.

و بعضى گفته: كه‌(" أَمْ آتَيْناهُمْ كِتاباً") آيا براى آنها نوشته و سندى آمده كه‌