نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 20 صفحه : 315
دليل:
كسى كه ينقص قرائت كرده پس تقديرش را (و لا ينقص من عمره) فرض كرده و
قرائت مشهور، (و لا ينقص) بهتر است براى آنچه گذشت از قول خدا( وَ ما يُعَمَّرُ مِنْ مُعَمَّرٍ)[1] و
همين طور قرائت (تدعون) بنا بر خطاب موافقتر بما تقدّم و ما تأخّر از كلام است،
و" يدعون" با ياء بنا بر مغايب بودن است و كسى كه سيغ شرابه خوانده پس
آن بر تخفيف كسيست كه سيغ با تشديد بر وزن فيعل گرفته و اصلش سيوغ مثل هين و هيّن
و ميت و ميّت ميباشد.
شرح لغات:
النطفه: آب كم و آب بسيار و آن از اضداد است و از آنست قول امير-
المؤمنين 7 وقتى كه گفته شد بآن حضرت كه خوارج از پل نهروان گذشتند،
فرمود محل كشته شدن و زمين افتادنشان پائينتر از آب است.
العمر: يعنى بقاء و زيستن و اصلش طول عمر است، و قول ايشان لعمر
اللَّه بفتح نه غير آن يعنى قسم بجان و ابديّت خداوند.
القطمير: پوست روى خرما، و بعضى گفتهاند، كه هسته خرماست.
الجديد: نزديك و تازه عهد بسبب منقطع شدن عمل از او و اصلش از قطع و
جدايى است.
اعراب:
(لا يُنْقَصُ) تقديرش، لا ينقص من عمره
شيء است، پس مفعولى كه فاعلش ذكر نشده و يا نامش برده نشده محذوف است، و قول او( إِلَّا فِي كِتابٍ) جار و مجرور در محل خبر است
براى مبتداء محذوف تقديرش (الا هو كان فى كتاب) ميباشد (تلبسونها) جايز است كه
جمله منصوبه در محل حال از" تستخرجون"