نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 20 صفحه : 304
(وَ هُوَ الْعَزِيزُ) يعنى
قادر چنانى كه عاجز نميشود( (الْحَكِيمُ))
در افعالش دانا و محكم كار است، چه انعام كند و چه امساك از رحمت نمايد، براى آنكه
او آنچه حكمتش اقتضا كند ميكند، سپس مؤمنين را خطاب نموده و گفت:
(يا أَيُّهَا النَّاسُ اذْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ) اى مردم ياد كنيد نعمت خدا را بر خودتان نعمت ظاهرى و نعمت باطنى كه
از جمله آن شما را آفريد و ايجاد كرد و زنده نمود و شما را توانا نمود و اشتهاء
شهوت در شما قرار داد و براى شما آفريد اقسام لذّتها و منافع را.
(هَلْ مِنْ خالِقٍ غَيْرُ اللَّهِ يَرْزُقُكُمْ مِنَ السَّماءِ وَ
الْأَرْضِ) آيا خالقى جز خدا هست كه شما را از آسمان و زمين روزى دهد اين
استفهام تقديريست براى ايشان، و معنايش نفى است تا آنكه اقرار كنند به اينكه خالقى
نيست مگر خدا و روزى ميدهد از آسمان بوسيله باران و از زمين بسبب روئيدنىها، و
آيا جايز است اطلاق لفظ خالقى بر غير خداى سبحان، در آن دو وجه است:
1- اينكه اين لفظ بر احدى جز خدا اطلاق نميشود، و فقط غير خدا به لفظ
خالق توصيف ميشود بنا بر جهت تقييد اگر چه جايز است اطلاق لفظ صانع و فاعل و رازق
و مثل آنها بر غير خدا.
2- يعنى خالقى نيست كه روزى دهد و روزى را بوجود نمىآورد مگر خداى
تعالى.
(لا إِلهَ إِلَّا هُوَ) يعنى معبودى جز او نيست كه
شايسته پرستش و عبادت باشد.( فَأَنَّى تُؤْفَكُونَ) يعنى چگونه منصرف از راه حق بگمراهى ميشويد.
و بعضى گفتهاند: يعنى كجا عدول ميكنيد از اين دليلهايى كه براى شما
اقامه كردم بر توحيد با وضوح و آشكارى آن، سپس تسلّى داد خدا پيامبرش
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 20 صفحه : 304