(لا يَمْلِكُونَ مِثْقالَ ذَرَّةٍ فِي السَّماواتِ وَ لا فِي الْأَرْضِ‌) يعنى مالك وزن ذرّه‌اى از خير و شرّ و سود و زيان نيستند.

(وَ ما لَهُمْ فِيهِما) و نيست براى آنها در آفريدن آسمان و زمين.

((مِنْ شِرْكٍ)) شركتى و نصيبى.

(وَ ما لَهُ مِنْهُمْ مِنْ ظَهِيرٍ) يعنى نيست براى خداى سبحان از ايشان كمكى بر خلق آسمان و زمين و نه بر چيزى از چيزها.

(وَ لا تَنْفَعُ الشَّفاعَةُ عِنْدَهُ إِلَّا لِمَنْ أَذِنَ لَهُ‌) يعنى بتحقيق كه شفاعت در نزد خداى تعالى سودى ندارد، مگر براى كسى كه خدا از او راضى و او را پسنديده و باو رخصت در شفاعت دهد مانند فرشتگان و پيامبران و اولياء خدا، و ممكنست كه معنايش اين باشد مگر براى كسى كه خدا اجازه داده در اينكه براى او شفاعت كند، پس ميباشد مانند قول خدا،( وَ لا يَشْفَعُونَ إِلَّا لِمَنِ ارْتَضى‌)[1] شفاعت نميكنند مگر براى كسى كه پسنديده باشد، و خداى سبحان اين جمله را فرمود براى آنكه كفّار ميگفتند،( ما نَعْبُدُهُمْ إِلَّا لِيُقَرِّبُونا إِلَى اللَّهِ زُلْفى‌)[2] ما آنها را نمى‌پرستيم مگر آنكه ما را بخدا نزديك كنند نزديك كردنى، و ميگفتند،( هؤُلاءِ شُفَعاؤُنا عِنْدَ اللَّهِ‌)[3] اين‌ها شفيعان مايند در نزد خدا، پس خداى تعالى حكم به بطلان اعتقاد آنها نمود.

(حَتَّى إِذا فُزِّعَ عَنْ قُلُوبِهِمْ‌) يعنى تا آنكه فزع از قلوبشان برداشته شود و اختلاف كرده‌اند در ضمير در قول خدا (فى قلوبهم)، بعضى گفته‌اند بمشركين كه ذكر ايشان در پيش گذشت برميگردد، پس معنايش ميباشد تا

[1]- سوره انبياء آيه: 28.

[2]- سوره زمر آيه: 3.

[3]- سوره يونس آيه: 3.