و در شواذّ قرائت حسن بخلاف قتاده فزّع بفتح فاء و زاء و عين و، تشديد است، و از حسن نيز فزّع بضم فاء و كسر زاء و تشديد نقل شده، و از او و قتاده بضمّ فاء و كسره زاء و تخفيف فزع نقل شده است.

دليل:

ابو على گويد: معناى تخفيف در صدق اينكه او گمانى كه بايشان داشت از پيروى ايشان او را راست ميدانست وقتى كه فريبشان داد، و اين مثل قول خدا( فَبِما أَغْوَيْتَنِي لَأَقْعُدَنَّ لَهُمْ صِراطَكَ الْمُسْتَقِيمَ‌) است‌[1] پس به آنچه مرا گول زدى من البته مينشينم در كمين ايشان در راه مستقيم تو،( وَ لَأُغْوِيَنَّهُمْ أَجْمَعِينَ‌)[2] و همه آنها را فريب ميدهم، پس اين گمان او بود براى اينكه اين را از روى يقين نگفت پس (ظنه) بنا بر اين منصوب بنصب مفعول به است و جايز است كه آن منصوب شود بنصب ظرفيّت، يعنى (فى ظنّه) و گاهى گفته ميشود اصاب الظن و اخطاء الظن گمانش درست بود، و گمانش اشتباه بود، شاعر گويد:

اگر گمان من راست باشد و حال آنكه راست هم هست شمله" كه زنى است" زندانى ميكند ايشان را در زندانى سخت تا انتقام قاتل پدرش را بگيرد.

شاهد در متعدى شدن صادقى است كه اضافه شد به مفعول كه ياء متكلّم است.

و كسى كه با تشديد صدّق خوانده ظنّ را نصب داده بنا بر آنكه مفعول به باشد، و كسى كه صدق عليهم ابليس بنصب و ظنّه را برفع خوانده، پس‌

[1]- سوره اعراف آيه: 16.

[2] سوره حجر آيه: 39.