قتاده گويد: آن يك نوع از چوب است، و نيز گفته شده: آن درخت موز است.

(وَ شَيْ‌ءٍ مِنْ سِدْرٍ قَلِيلٍ‌) يعنى اثل و خمط آن بيشتر از سدر بود.

قتاده گويد: درختان ايشان از بهترين درختان بود، پس بجهت، بدى كردارشان از بدترين درختها شد.

((ذلِكَ)) آنچه كه ما با آنها كرديم.( جَزَيْنهُمْ بِما كَفَرُوا) پاداش داديم ايشان را بكفران و ناسپاسى آنها.

(وَ هَلْ نُجازِي‌) و آيا پاداش ميدهيم بچنين پاداشى.

(إِلَّا الْكَفُورَ) مگر ناسپاسان آنهايى كه كفران كردند نعمت خدا را، و خوارج استدلال كرده‌اند باين آيه كه فاعل گناهان كبيره كافر است و آن استدلال محكم و خوبى نيست از جهتى كه خداوند سبحان فقط باين آيه بيان فرمود كه باين نوع عذابى كه بدبختى و فلاكت و فقر است مجازات نميشود مگر كافر و ناسپاس و ممكن است فاسق عذاب شود بغير اين عذاب.

و بعضى گفته‌اند: يعنى آيا مجازات ميكنيم بتمام گناهانش مگر كافر را براى آنكه مؤمن قطعا بعضى از گناهانش بخشيده و از آن صرف نظر ميشود (البتّه با توبه و ولايت خاندان رسالت (ع).

ابى مسلم گويد: مجازات از تجازى و تقاضى است، يعنى اقتضا نميكند و بر نميگردد از آنچه را كه داده مگر كافر را و ايشان چون كفران نعمت كردند مقتضى شد كه هر چه به ايشان داده پس بگيرد.

(وَ جَعَلْنا بَيْنَهُمْ وَ بَيْنَ الْقُرَى الَّتِي بارَكْنا فِيها قُرىً ظاهِرَةً) يعنى از داستان آنها اين بود كه ما قرار داديم ميان آنها و ميان دهستانهاى شام‌