(إِذْ حَضَرَ يَعْقُوبَ الْمَوْتُ ...)- در هنگامى كه مرگ يعقوب در رسيد.

(إِذْ قالَ لِبَنِيهِ ما تَعْبُدُونَ مِنْ بَعْدِي ...)- هنگامى كه بفرزندان خود گفت پس از من چه چيز را ميپرستيد؟ منظور اين است شما اهل كتاب در آن وقت كه حضور نداشتيد، در اين صورت مطالب بى اساس و باطل را بر پيغمبران من نسبت ندهيد و آنها را بيهوديت و نصرانيت متهم نسازيد زيرا من پيغمبر خود را جز بشريعت پاك و توحيد مبعوث ننموده‌ام.

اين كلام روى اين اصل است كه يهود مى‌گفتند: يعقوب هنگام مرگ فرزندان خود را بيهوديت توصيه كرده است خداوند با اين بيان بى‌اساس بودن گفتار آنان را آشكار نمود.

و علت اينكه يعقوب بفرزندان خود(ما تَعْبُدُونَ) گفت و «من تعبدون» نگفت‌[1] اين بود كه مردم در آن زمان بت مى‌پرستيدند لذا يعقوب گفت چه چيز را مى‌پرستيد؟ و نگفت كه را مى‌پرستيد؟

(قالُوا نَعْبُدُ إِلهَكَ وَ إِلهَ آبائِكَ إِبْراهِيمَ وَ إِسْماعِيلَ وَ إِسْحاقَ ...)- يعنى گفتند:

پروردگار تو و پروردگار پدران تو ابراهيم و اسماعيل و اسحاق را ميپرستيم و علّت اينكه خداوند اسماعيل را بر اسحاق مقدم داشت اين است كه او بزرگتر از اسحاق بود و اسماعيل را با اينكه عموى يعقوب بود به اين جهت در رديف پدران او بشمار آورد كه «جدّ» را پدر مينامد «عمو را نيز پدر مينامد و اين نامگذارى باين مناسبت است كه تعظيم آنها مانند تعظيم پدر لازم است و بهمين جهت بود كه پيغمبر اكرم درباره عموى خود عباس فرمود:

ردّوا علىّ ابى ...- يعنى پدر من را بمن برگردانيد.

(إِلهاً واحِداً وَ نَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ ...)- خداى يكتا و ما باو ايمان داريم و ببندگى خود در برابر او اعتراف مينمائيم. بعضى گفته‌اند: «منظور اين است كه ما در برابر

[1] تفاوت ميان« من» و« ما» اين است كه نوعا كلمه« ما درباره غير عاقل و كلمه« من» درباره عاقل بكار ميرود.