و براى خدا است مشرق و مغرب پس هر جانب متوجه شويد آنجا وجه خداوند
است خداوند بىنياز و دانا است (115)
شرح لغات:
المشرق و المغرب ...- جاى طلوع و غروب خورشيد و ماه.
واسع ...- بىنياز و ثروتمند.
داستان:
در علت نزول اين آيه شريفه اختلاف است:
برخى مانند ابن عباس و جبائى گفتهاند: يهود موضوع تغيير دادن قبله
را از بيت المقدس به كعبه انكار نمودند و خداوند آيه شريفه را بعنوان ردّ بر آنها
نازل فرمود، جبائى ميگويد: خداوند در اين آيه روشن كرد كه او در جانب معيّنى نيست
همانطور كه مجسّمه- آنهايى كه خدا را جسم ميدانند- اعتقاد دارند.
قتاده ميگويد: مسلمين در ابتداء امر ميتوانستند در نماز بهر جانبى
متوجّه شوند و آيه دلالت بر همين امر ميكند و سپس اين حكم نسخ گرديد بسبب آيه
شريفه(فَوَلِّ وَجْهَكَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ)[1] وى ميگويد: پيامبر اكرم در حالى كه ميتوانست بهر طرفى متوجه شود
توجّه به بيت المقدس را اختيار نمود.
و پارهاى معتقدند: آيه شريفه در مورد نماز مستحبّى بر مركب در
مسافرت وارد شده زيرا كه در آن جايز است بهر جانب كه مركب متوجه ميشود توجّه نمود
و در نماز واجب اين آيه وارد است:(وَ حَيْثُ ما كُنْتُمْ فَوَلُّوا
وُجُوهَكُمْ شَطْرَهُ)[2] يعنى
[1] سوره 2 آيه 144 و 149 و 150 پس بگردان روى خود را بسوى مسجد
الحرام
[2] سوره 2 آيه 144 و 150 و هر كجا هستيد روى خود را بسوى آن-
مسجد- الحرام- بگردانيد-
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 2 صفحه : 5