ناسخ حكم كلى حرمت ازدواج است (ابن عباس- حسن- مجاهد).

ولى بعضى ديگر معتقدند كه اين حكم (حرمت ازدواج) مخصوص غير كتابى است (قتاده- سعيد بن جبير).

عده از مفسرين مانند ما بر اين عقيده‌اند كه ظاهر آيه دلالت بر حرمت ازدواج زنان كافر مطلقا دارد و هيچ تخصيص و يا نسخى هم بر اين حكم عارض نشده است.

(وَ لَأَمَةٌ مُؤْمِنَةٌ خَيْرٌ مِنْ مُشْرِكَةٍ وَ لَوْ أَعْجَبَتْكُمْ ...)- كنيز مؤمن از زنان مشركه هر چه دلفريب و اعجاب انگيز هم باشند (از نظر مال و يا جمال) بهتر است.

از اين آيه استفاده ميشود كه ازدواج كنيز جائز است اگر چه مرد داراى قدرت مالى باشد و منظور از آيه كريمه:(وَ مَنْ لَمْ يَسْتَطِعْ مِنْكُمْ طَوْلًا أَنْ يَنْكِحَ الْمُحْصَناتِ الْمُؤْمِناتِ فَمِنْ ما مَلَكَتْ أَيْمانُكُمْ‌)[1] ...- (هر كس از شما از نظر قدرت مالى نتواند زنان عفيف مؤمن (آزاد) بنكاح آرد پس ميتواند از كنيزانى كه مالك شده‌ايد ...).

اين نيست كه شرط حلال بودن نكاح كنيزان نداشتن قدرت مالى است كه اگر توانايى مالى بر ازدواج زنان آزاد داشته باشد نكاح كنيز حرام باشد.

(وَ لا تُنْكِحُوا الْمُشْرِكِينَ حَتَّى يُؤْمِنُوا ...)- با مردان مشرك نبايد ازدواج كنيد مگر ايمان آورند- اين حكم نيز مانند حكم حرمت ازدواج با زنان كافر، مطلق و كلى است و شامل همه مردان كافر كتابى و غير كتابى ميشود.

(وَ لَعَبْدٌ مُؤْمِنٌ خَيْرٌ مِنْ مُشْرِكٍ وَ لَوْ أَعْجَبَكُمْ ...)- بنده مؤمن و مسلمان بهتر است از مرد مشرك (آزاد) اگر چه از نظر مال و جمال جالب و چشم‌گير باشد.

(أُولئِكَ يَدْعُونَ إِلَى النَّارِ ...)- اينان شما را بسوى آتش ميخوانند كه همان كفر و گناه است كه سبب دخول در آتش و عذاب مى‌باشد اين قسمت از آيه بمنزله بيان علت حكم قبلى است كه حرمت ازدواج باشد زيرا برترى قدرت شوهر ايجاب ميكند كه همسرش را بدين و عقيده خود بخواند و وادار كند.

(وَ اللَّهُ يَدْعُوا إِلَى الْجَنَّةِ وَ الْمَغْفِرَةِ بِإِذْنِهِ ...)- ولى خدا با امر و يا اعلامش شما را

[1] آيه 25 از سوره نساء