نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 2 صفحه : 237
(وَ الْحُرُماتُ قِصاصٌ ...)-
اين آيه را بدو صورت تفسير كردهاند:
1- چون قريش در سال ششم از رفتن رسول اكرم و يارانش بمكه با آنكه
حرام بسته بودند جلوگيرى كردند و آنان را مجبور به بازگشت بمدينه نمودند بخود مىباليدند
بر اين قدرت و پيروزى خداوند بمسلمانان در سال هفتم توفيق و امكان داخل شدن بمكه و
انجام عمره داد تا جبران و قصاصى باشد از آنچه در سال گذشتهاش واقع شده بود
(قتاده- ضحاك- ربيع- عبد الرحمن بن زيد، اين وجه را گفته و از امام باقر 7 و ابن عباس نيز همين وجه نقل شده است.
2- حرمات قصاص است يعنى جنگ براى مسلمانان در ماههاى حرام جائز نيست
و حرام است جز اينكه بصورت قصاص و مقابله بمثل با مشركان باشد.
حسن ميگويند مشركين عرب برسول اكرم عرض كردند آيا در ماههاى از جنگ
با ما ممنوعى؟
حضرت فرمود بلى، منظور مشركان اين بود كه وقتى مطمئن شوند مسلمانان
در ماههاى حرام با آنها نمىجنگند در اين ماه بمسلمانان حمله كنند و فكر ميكردند
كه مسلمانان پاسخ نخواهند داد در اين موقع اين آيه نازل شد كه اگر مشركان جنگ كنند
و حرمت اين ماهها را نگاه ندارند بر شما نيز منعى و اشكالى نيست كه به آنها حمله
كنيد و قصاص نمائيد مانند آنچه آنها كردند (اين وجه را «زجاج» و «جبائى» گفتهاند.
علت اينكه «حرمات» بصورت جمع بيان شده اينست كه منظور حرمت ماه و
حرمت شهر مكّه و حرمت احرام ميباشد.
و بعضى گفتهاند علت جمع آوردن «حرمات» اينست كه شامل هر حرمتى كه
حلال شمرده شده گردد كه مقابله با آن جائز است.
(فَمَنِ اعْتَدى عَلَيْكُمْ فَاعْتَدُوا ...)-
هر كس بشما تجاوز ظلم كرد شما نيز متقابلًا باو ستم كنيد و گفتيم اگر چه كيفر ستم،
عدل است ولى بنام آن فعل ناميده شده است.
(وَ اتَّقُوا اللَّهَ وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ
الْمُتَّقِينَ ...)- از خدا بترسيد در آنچه بشما امر
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 2 صفحه : 237