شرح لغات‌

الباب: جمع لبّ يعنى عقل‌

تفسير

پس از بيان حكم قصاص خداوند متعال ببيان حكمت آن پرداخت و فرمود:

(وَ لَكُمْ فِي الْقِصاصِ حَياةٌ ...)- براى شما در قصاص زندگى است در بيان مراد از اين جمله دو قول است:

1- مجاهد و قتاده و بيشتر اهل ميگويند: «منظور اين است كه زندگى شما در ايجاب «قصاص» است زيرا هر كس كه قصد كشتن ديگرى را بكند همين قدر كه متذكّر «قصاص» شود از قصد خود منصرف گردد و همين امر موجب تأمين زندگى افراد اجتماع ميشود.

2- سدى ميگويد «معناى آن اين است كه براى شما در كشته شدن يك فرد بعنوان قصاص حياة است زيرا حكم قصاص- بر خلاف آنچه اهل جاهليّت انجام ميدادند و جمعيّت زيادى را براى خاطر يك نفر مى‌كشتند. ايجاب مى‌كند كه فقط قاتل كشته شود.

مؤلّف: اين دو معنا هر دو خوب است و نظير آن در كلام عرب اين جمله است «القتل انفى للقتل» يعنى كشتن، بهر كشتن را از بين ميبرد الّا اينكه تعبير قرآن داراى فائده بيشترى است بعلاوه، عبارت قرآن مختصرتر و داراى حروف متناسب‌ترى است و از تكلّفى كه در آن جمله، بواسطه تكرار بوجود آمده است دورتر است.

امّا تعبير قرآنى از اين نظر داراى فائده بيشترى است كه آن علاوه بر اينكه معناى «القتل انفى للقتل» را ميرساند فوائدى را كه ذيلًا ذكر ميشود نيز ميرساند:

1- كلمه قصاص كه بمعناى مساوات است عدالت را مى‌فهماند.

2- هدف از تشريع حكم قصاص را كه حياة است مى‌رساند.

3- رغبت باجراء قصاص و ترس از تخلّف از آن از حكم خداوند بدست ميآيد.

و عبارت قرآنى از اين جهت مختصرتر است كه «القتل انفى للقتل» داراى‌