[سوره البقرة (2): آيه 150]

(وَ مِنْ حَيْثُ خَرَجْتَ فَوَلِّ وَجْهَكَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ وَ حَيْثُ ما كُنْتُمْ فَوَلُّوا وُجُوهَكُمْ شَطْرَهُ لِئَلاَّ يَكُونَ لِلنَّاسِ عَلَيْكُمْ حُجَّةٌ إِلاَّ الَّذِينَ ظَلَمُوا مِنْهُمْ فَلا تَخْشَوْهُمْ وَ اخْشَوْنِي وَ لِأُتِمَّ نِعْمَتِي عَلَيْكُمْ وَ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ (150))

[ترجمه‌]

اى پيغمبر از هر جا و بهر ديار بيرون شدى روى بجانب مسجد الحرام كن و شما مسلمانان نيز از هر نقطه و بهر طرف خارج شديد روى بسوى مسجد الحرام كنيد تا براى مردم بر شما حجتى نباشد جز گروه ستمكار و معاند اسلام از آنان نيز نينديشيد تنها از من بترسيد قبله را از اين جهت تغيير دادم تا نعمت خود را بر شما كامل بگردانم و شايد بطريق حق و ثواب راه يابيد (150)

تفسير:

(وَ مِنْ حَيْثُ خَرَجْتَ فَوَلِّ وَجْهَكَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ ...)- معناى اين قسمت از آيه از آنچه در آيه قبل ذكر گرديد، كاملًا روشن گرديد و در علّت تكرار آن چند وجه گفته‌اند:

1- هر چند لفظ در اين دو آيه متّحد است ولى معنا مختلف ميباشد زيرا مراد از آيه قبل اين است كه: «من حيث خرجت منصرفا عن التوجه الى بيت المقدس» يعنى در هر حالى كه از توجّه به بيت المقدس منصرف شدى روى بطرف مسجد الحرام برگردان و مراد در اين آيه اين است كه: «اين ما كنت من البلاد» يعنى در هر شهر و در هر نقطه‌اى و در هر جهتى از جهات «كعبه» كه باشى رو بجانب مسجد الحرام كن» 2- براى اينكه حكم توجه به بيت المقدس كه مدتها قبله مسلمانان بود نسخ گردد احتياج شديدى بتأكيد داشت و آن تنها از راه تكرار حاصل ميگرديد و لذا اين حكم مكرّرا تذكر داده شده است.

3- چون مكانها و اوقات نمازها مختلف است احتياج بتكرار هست تا مردم در هر نقطه و در هر نماز اين حكم را مراعات كنند.

(لِئَلَّا يَكُونَ لِلنَّاسِ عَلَيْكُمْ حُجَّةٌ ...)- در معناى اين آيه چند وجه گفته شده است:

1- اگر شما مسلمانان هميشه بطرف بيت المقدس نماز ميخوانديد و قبله شما بكعبه منتقل نميگرديد اهل كتاب ميگفتند اين شخص (حضرت محمّد صلّى اللَّه عليه و اله) آن پيغمبرى‌