(وَ لا تُجادِلُوا أَهْلَ الْكِتابِ‌): مجادله نكنيد با اهل كتاب و آنان نصارا (مسيحيان) «بنى نجران» ميباشند و گفته شده نصارى و يهود هر دو مقصوداند.

(إِلَّا بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ‌): مگر به بهترين راهى- كه تا بشود خصم را مجاب نموده و پذيراى سخن خود گرداند، و «مجادله احسن» آنست كه بخاطر خير خواهى و نفع رساندن با مدارا و نرمش انجام گيرد. و مانند اين آيه شريفه است آيه ديگر:

(فَقُولا لَهُ قَوْلًا لَيِّناً لَعَلَّهُ يَتَذَكَّرُ أَوْ يَخْشى‌) يعنى شما (اى موسى و هارون) با فرعون با نرمش سخن بگوئيد تا شايد متوجه شود و يا از آينده خويش بترسد.

«الا حسن» عبارت از بالاترين و بهترين مناظره‌اى است كه از نظر عقل طرف را وادار به پذيرفتن كند و يا اينكه موافق طبع- انسانى- او باشد تا بپذيرد، و ممكن است هر دو معنى مقصود باشد.

در اين آيه اشاره است كه ارشاد جامعه و دعوت مردم بسوى پروردگار بايد با بهترين وجه و زيباترين نحو و با نرمش در آگاهى آنان به نشانه‌هاى هستى خداى جهان و ايمان باو، باشد.

(إِلَّا الَّذِينَ ظَلَمُوا مِنْهُمْ‌): بجز افرادى كه ستم نمودند،- زيرا نه ايمان آوردند و نه از مبارزه با اسلام دست بر ميدارند- و نه جزيه ميدهند بلكه آتش جنگ‌شان با اسلام شعله‌ور است، پس با چنين مردم با شمشير مجادله كنيد تا اسلام آورند و يا جزيه داده و از مبارزه با اسلام دست بدارند.

آنچه گفته شد تفسيرى است كه «مجاهد» و «سعيد بن جبير» در اين جمله گفته‌اند، ولى «ابى مسلم» گويد مقصود كسانى هستند كه عناد ورزيده و نبوت پيامبر اسلام را با آنكه ميدانستند- و در تورات و انجيل خوانده بودند- بر مردم پوشيده ميداشتند. اما «ابن زيد» گفته مراد افرادى ميباشند كه اصرار بر بت پرستى و كفر داشته با آنكه حجت و دليل- بر خداشناسى و بطلان آئين بت‌پرستى- براى آنان تمام است.

ولى بهتر آنست- كه يك معنى كلى اراده شود- يعنى مقصود آيه چنين باشد