نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 19 صفحه : 39
(وَ أُولئِكَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِيمٌ):
و براى ايشان عذابى دردناك خواهد بود. و در اين آيه دلالتى است كه مؤمن بخدا و روز
واپسين (قيامت) از رحمت پروردگار خويش مأيوس نخواهد بود. سپس خداوند به حكايت
ابراهيم برگشت نموده چنين ميفرمايد:
(فَما كانَ جَوابَ قَوْمِهِ): هنگامى كه ابراهيم
ملت خود را بسوى خدا و دورى از عبادت بتها خواند (در مقابل) نبود جواب آنها.
(إِلَّا أَنْ قالُوا اقْتُلُوهُ أَوْ حَرِّقُوهُ): مگر آنكه گفتند ابراهيم را بكشيد يا بسوزانيد، و اين جمله در حقيقت
اشاره به سفاهت آن ملت است كه چون در مقابل ابراهيم جوابى نداشتند گفتند با او سخن
نگوئيد بلكه يا بكشيدش و يا بسوزانيد تا از دست او خلاص شويد.
(فَأَنْجاهُ اللَّهُ مِنَ النَّارِ):
پس خداوند او را از آتش نجات داد، و در اينجا جملهاى تقدير است و آن اينست كه چون
اتفاق كردند كه ابراهيم را بسوزانند و آتش (مهيبى) روشن نمودند و ابراهيم را در
ميان آن آتش انداختند پس خداوند او را نجات داد.
(إِنَّ فِي ذلِكَ لَآياتٍ): البته در اين حكايت
نشانههاى واضح و دليل روشنى است.
(لِقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ): براى ملتى كه بصحت
گفتههاى ما و بيگانگى و قدرت بىنهايت پروردگار ايمان ميآورند.
(وَ قالَ): و ابراهيم بملت خود گفته بود.
(إِنَّمَا اتَّخَذْتُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ أَوْثاناً مَوَدَّةَ
بَيْنِكُمْ): همانا غير خدا بتهايى را شما اختيار نموده و بدوستى گرفتهايد، تا
عواطف و علاقه خويش بآنها ابراز كنيد.
(فِي الْحَياةِ الدُّنْيا): در زندگانى اين
جهان، و اين جمله قبلا در دليل توضيح داده شد.
(ثُمَّ يَوْمَ الْقِيامَةِ يَكْفُرُ بَعْضُكُمْ بِبَعْضٍ): سپس در قيامت بعضى نسبت ببعض
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 19 صفحه : 39