نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 19 صفحه : 222
آيا كسى كه مؤمن است همانند آنكه نافرمانى
نموده ميباشد؟ نيستند يكسان. اما آنان كه ايمان آوردند و اعمال شايسته انجام دادند
پس براى ايشانست باغستانها (از بهشت) جاى اقامت پيشكشى بدانچه كه عمل نمودند. و
اما آنان كه نافرمانى كردند پس جايگاهشان آتش بوده هر گاه خواهند كه بيرون آيند
از آن، باز گردانيده شوند در آن و گفته شود براى ايشان، بچشيد عذاب آتشى را كه
بدان تكذيب مينموديد.
قرائت:
ما اخفى لهم: «حمزه و يعقوب» آن را با ياء ساكنه و ديگران مفتوحه
خواندهاند.
قرة اعين: روايتى از پيامبر 6 و نيز از ابى هريره و ابى الدرداء و
ابن مسعود نقل شده كه «قرّات اعين» بجمع خواندهاند.
دليل:
«ابو على» گويد: آنكه (اخفى) را با فتحه ياء و مجهول خوانده، تأييد
آن را جمله(فَلَهُمْ جَنَّاتُ الْمَأْوى)
دانسته و «ما» در آن مبتداء و در فعل «اخفى» ضميرى است كه بمبتدا بازگشت مينمايد و
جمله «ما اخفى» در محل نصب است تا مفعول تعلم شود و آن از افعالى كه دو مفعول
ميگيرد مىباشد.
و اما قرائت حمزه كه ياء را ساكنه خوانده تأييدش جمله(لَآتَيْنا كُلَّ نَفْسٍ هُداها) و
جمله(حَقَّ الْقَوْلُ مِنِّي) بوده و بنا بر اين
«ما» استفهاميه و بنظرم اين بر قياس كلام خليل است، و در حالى كه بسبب فعل «اخفى»
منصوب واقع شده جمله «ما اخفى» در محل نصب و مفعول تعلم خواهد بود.
و نظير آن كه تعلم دو مفعول گرفته جمله(فَسَوْفَ تَعْلَمُونَ مَنْ تَكُونُ لَهُ عاقِبَةُ- الدَّارِ) و نيز جمله(سَوْفَ تَعْلَمُونَ مَنْ
يَأْتِيهِ عَذابٌ يُخْزِيهِ) و نظائرش مىباشد كه ماده
(ريشته)- علم- دو مفعول خواهد داشت.
و اما «قرّات» كه جمع قره واقع شده و قره با آنكه مصدر بوده و مصدر
اسم جنس و بسيار بعيد است كه جمع بسته شود ولى در اينجا قره نوع قرار دادهاند و
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 19 صفحه : 222