نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 19 صفحه : 219
و قول پروردگار مانند قسم است كه حتماً
انجام ميگردد و لذا جمله(لَأَمْلَأَنَّ جَهَنَّمَ)
را جواب قسم قرار داده.
سپس خداوند سخنى را كه بآنان در جهنم خطاب ميشود ياد نموده كه:
(فَذُوقُوا بِما نَسِيتُمْ لِقاءَ يَوْمِكُمْ هذا): پس بچشيد بدانچه فراموش كرديد چنين روزتان را و پاداش و بررسى
اعمال خود را ناديده گرفته چون غفلت زدگان دستورات خدا را زمين گذارده و مشغول
عصيان و گنهكارى بوديد.
و نسيان بمعنى ترك نمودن كار است چنان كه «نابغه» در شعر خود گويد
«سفود شرب نسوه عند مفتاد» يعنى مردم شرابخوار سيخهايى كه با آن كباب بريان كرده
بودند كنار آتش فراموش كرده جا گذاشتند.
و «نسوه» در شعر بمعنى ترك كردن و جا گذاشتن است و «مبرد» گفته كه
نسيان در اينجا اگر بمعنى ضد توجه بود، بايد آن را اراده ميكردند- ولى از قرائن
استفاده ميشود كه معنى ترك اراده شده است-.
(إِنَّا نَسِيناكُمْ): ما هم شما را بخود
واگذاشته بباد فراموشى گرفتيم و با شما به همان گونه رفتار مينمائيم كه شما با ما
رفتار ميكرديد و مقصود آنكه از نعمتهاى بهشت شما را باز داشته چون شما در دنيا از
فرامين خدا دورى نموده عمل نميكرديد.
(وَ ذُوقُوا عَذابَ الْخُلْدِ): و
بچشيد عذاب دائم را كه پايانى براى او نخواهد بود(
بِما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ): بدانچه شما در دنيا انجام
داده و بخداوند كافر شده و انواع گناهان را عمل مينموديد.
سپس خداوند وضع مؤمنان را چنين خبر ميدهد:
(إِنَّما يُؤْمِنُ بِآياتِنَا):
تنها افرادى كه ايمان بآيتهاى ما ميآورند و به قرآن- كتاب آسمانى- و ديگر دلائل
ما- كه بدست پيامبر اجراء ميشود- تصديق مينمايند.
(الَّذِينَ إِذا ذُكِّرُوا بِها):
افرادى هستند هنگامى كه ياد آور بآيتها شده و بمواعظ آن پند گيرند.
(خَرُّوا سُجَّداً): بيافتند سجدهكنان و
بمنظور سپاسگزارى از خداوند كه آنها را
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 19 صفحه : 219