نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 19 صفحه : 192
او هم هفت دريا، پايان نيابد كلمات خداوند
البته خدا قدرتمند درست كردار است.
نيست آفرينش شما و نه بر انگيختنتان مگر چون يك تن البته خدا شنواى
بينا است.
آيا نمىبينى خدا در ميآورد شب را در روز و فرو ميبرد روز را در شب و
رام نموده خورشيد و ماه را هر يك روانند بسوى سرآمدى نامبرده و آنكه خدا بآنچه
انجام ميدهيد آگاه است. آن (چه ياد شد) باين (جهت) است كه خدا حق بوده و آنچه را
ميخوانند غير او باطل باشد و البته خدا قادر قاهر است.
قرائت:
و البحر: «ابو عمرو» و يعقوب آن را بنصب و ديگران برفع خواندهاند.
يمده: «امام صادق جعفر بن محمد، ع» آن را مداده يعنى و البحر مداده
خوانده ولى «ابن مسعود» و بحر يمده ميخواند و اين قرائت طلحة بن مصرف است. و اما
«حسن و اعرج» آن را و البحر يمده به ميم مكسوره و ياء مضمومه ميخوانند.
دليل:
«ابو زيد» گويد- از اينكه يمده بضمه ياء و كسره ميم و يا آنكه يمده و
مداده خواندهاند دليلش استعمال عرب است چنان كه گويند- «امددت القوم بمال و رجال
امدادا» و نيز گويند «قلّ ماء ركيتنا فمددتها ...» «ابو عبيده» گويد: آيه باختصار
چنين است كه اگر بنويسى كلمات خدا را باين قلمها و دريا تمام نشود.
«ابو على» گويد: مقصود كلماتى است كه در قلم قدرت پروردگار واقع شده
نه آنچه در خارج وجود پيدا نموده باشد.
«قتاده» گويد: اگر تمام درختان زمين قلم شود و به دريا هفت درياى
ديگر اضافه شود و همه دوات گردد، قلمها شكسته و دوات تمام ميشود پيش از آنكه
عجائب خلقتهاى پروردگار و حكمتها و علم او تمام شود.
«البحر» منصوب شده چون عطف بر اسم انّ ميباشد و (ما) اسم بوده و
«اقلام» خبر انّ واقع ميشود و تقدير كلام «لو ان شجر الارض اقلام و البحر يمده
...» ميباشد و
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 19 صفحه : 192