نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 19 صفحه : 168
قرائت نمودهاند.
دليل:
«ابو على» گويد: از اينكه در (يا بنى) يا ساكن شده در حالى كه در
مقام وصل است، ممكن است كه مثل «يا غلام اقبل» باشد كه بصورت وصل بوده و چون بوقف
خوانده شود (ميم) يا غلام ساكن شده و هيئت وصلى قائم مقام وقف شده است نظير شعر
«عمران بن حطان» كه ميگويد:
قد كنت عندك حولا لا تروعني
فيه روائع من انس و من جان
تمامى آن سال كنار تو در امنيت و آسودگى بوده و هيچ ترسانندهاى از
انسانها گرفته تا جنيان بمن تعرضى نكرده آزارى نرسانيد. كه (جان) را بحالت تخفيف و
سپس بحرف اطلاق وصل نموده و در حقيقت صورت وصل را در مقام وقف خوانده است.
و آنان كه با كسره خواندهاند مقصودشان آن بوده كه نظير يا غلام اقبل
مجراى وصل است و اما قرائت با فتحه پس مانند يا بنيا خواهد بود كه ياء اضافه تبديل
به الف، و كسره مبدل بفتحه شده چنان كه «ابو عثمان» در «يا ابت» اين حرف را گفته و
سخن او پيش از اين گذشت.
و اما در «وهنا على وهن» آنكه بفتحه خوانده ممكن است حركت هاء از آن
جهت باشد كه حرف حلق ميباشد چنان كه «حسن» در آيه شريفه(إِلى يَوْمِ الْبَعْثِ فَهذا يَوْمُ الْبَعْثِ) با
فتحه عين قرائت نموده چون از حروف حلق بوده است.
و اما از اينكه «فصال» را «فصل» خواندهاند براى آنكه فصل تعميم
داشته و شامل رضاع و غير آن ميشود ولى چون مقام در بيان رضاع و شير دادن است لذا
كلمه فصال وجيهتر بوده زيرا او مختص بمقام مذكور است.
اعراب:
(فَأَرُونِي ما ذا خَلَقَ الَّذِينَ مِنْ دُونِهِ): در تقدير «اى شىء خلق» بوده و «ما ذا» بمنزله يك اسم و در محل نصب
است و مفعول خلق ميباشد و تمامى جمله متعلق به «ارونى» ميباشد.
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 19 صفحه : 168