نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 18 صفحه : 60
ا و لم تكن لهم آية: اين قرائت از ابن عامر
است. ديگران فعل را به ياء و «آية» را به نصب خواندهاند. بنا بر اول در فعل ضمير
شأن مستتر است.
لغت:
اعجم: كسى كه زبانش از عربيت عاجز است. عجمى غير عربى است.
اعراب:
(لا يُؤْمِنُونَ): جمله حاليه بغته: مصدر و
حال سنين: ظرف زمان براى «متعناهم»( ما أَغْنى): مفعول فعل محذوف است و ضمير فاعل به تمتع بر ميگردد.
ذكرى: در محل نصب و مفعول له( ما يَنْبَغِي): ضمير فاعل به مصدر «تنزل» عائد است.
مقصود:
پس از آنكه در باره سرگذشت عدهاى از پيامبران پيشين سخن گفت، اينك
در باره قرآن سخن مىگويد تا سرگذشت پيامبر اسلام بدنبال سرگذشت ايشان ذكر شده
باشد. مىفرمايد:
(وَ إِنَّهُ لَتَنْزِيلُ رَبِّ الْعالَمِينَ نَزَلَ بِهِ الرُّوحُ
الْأَمِينُ عَلى قَلْبِكَ): قرآن فرستاده خداست كه
جبرئيل كه فرشته امين اوست و در آن تغيير و تبديل ايجاد نميكند، بر قلب تو نازل
كرده است.
علت اينكه جبرئيل را روح مىنامد، اين است كه وسيله احياء دين و
بقولى وسيله احياء ارواح انسانهاست. و برخى گفتهاند: بخاطر اينكه خودش روحانى
است.
اينكه مىگويد: بر قلب تو ... تعبير مجازى است. زيرا خداوند وحى را
به سمع جبرئيل مىرساند و جبرئيل نزد پيامبر آمده، برايش ميخواند تا به خاطر سپارد
و در دل خود حفظ كند. گويا قرآن بر دل پيامبر نازل مىشود.
برخى گويند: يعنى خداوند قرآن را بتو تلقين كرد تا بر دل تو نقش
گرفت
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 18 صفحه : 60