ا و لم تكن لهم آية: اين قرائت از ابن عامر است. ديگران فعل را به ياء و «آية» را به نصب خوانده‌اند. بنا بر اول در فعل ضمير شأن مستتر است.

لغت:

اعجم: كسى كه زبانش از عربيت عاجز است. عجمى غير عربى است.

اعراب:

(لا يُؤْمِنُونَ‌): جمله حاليه بغته: مصدر و حال سنين: ظرف زمان براى «متعناهم»( ما أَغْنى‌): مفعول فعل محذوف است و ضمير فاعل به تمتع بر ميگردد.

ذكرى: در محل نصب و مفعول له‌( ما يَنْبَغِي‌): ضمير فاعل به مصدر «تنزل» عائد است.

مقصود:

پس از آنكه در باره سرگذشت عده‌اى از پيامبران پيشين سخن گفت، اينك در باره قرآن سخن مى‌گويد تا سرگذشت پيامبر اسلام بدنبال سرگذشت ايشان ذكر شده باشد. مى‌فرمايد:

(وَ إِنَّهُ لَتَنْزِيلُ رَبِّ الْعالَمِينَ نَزَلَ بِهِ الرُّوحُ الْأَمِينُ عَلى‌ قَلْبِكَ‌): قرآن فرستاده خداست كه جبرئيل كه فرشته امين اوست و در آن تغيير و تبديل ايجاد نميكند، بر قلب تو نازل كرده است.

علت اينكه جبرئيل را روح مى‌نامد، اين است كه وسيله احياء دين و بقولى وسيله احياء ارواح انسانهاست. و برخى گفته‌اند: بخاطر اينكه خودش روحانى است.

اينكه مى‌گويد: بر قلب تو ... تعبير مجازى است. زيرا خداوند وحى را به سمع جبرئيل مى‌رساند و جبرئيل نزد پيامبر آمده، برايش ميخواند تا به خاطر سپارد و در دل خود حفظ كند. گويا قرآن بر دل پيامبر نازل مى‌شود.

برخى گويند: يعنى خداوند قرآن را بتو تلقين كرد تا بر دل تو نقش گرفت‌