ميكند كه آنهايى كه به گمان شما شركاء من بودند، كجايند؟ آنها كه عذاب بر آنها حتمى شده است مى‌گويند: اينان كه گمراهشان كرديم، همچون خود ما گمراهشان كرديم. از آنها در پيشگاه تو تبرى ميجوئيم. آنها ما را پرستش نميكردند. گفته مى‌شود: شركاء خود را بخوانيد. آنها را ميخوانند ولى اجابتشان نميكنند و عذاب را مى‌بينند اگر هدايت مى‌يافتند (مى‌فهميدند كه عذاب خدا حق است) و وى كه آنها را ندا كرده، گويد: چه جواب پيامبران داديد؟ آن روز از تشخيص خبرها كورند (و از دادن جواب عاجز) و از يكديگر پرسش نميكنند.

لغت:

تمتع: بهره بردن. فرق آن با منفعت اين است كه تمتع در حال است ولى منفعت ممكن است بهره آنى و فورى نباشد.

احضار: حاضر كردن.

زعم: سخن از روى گمان يا علم. به اين جهت است كه داخل در باب «علمت» شده است. شاعر گويد:

اگر گمان ميكنى كه من در باره شما جاهل‌ترم، من حلم را پيش شما به جهل فروخته‌ام.

شأن نزول:

آيه:(أَ فَمَنْ وَعَدْناهُ ...) در باره پيامبر و ابو جهل و بقولى در باره على (ع) و حمزه و ابو جهل نازل شده است.

برخى گفته‌اند: در باره عمار و وليد بن مغيره است.

بهتر اين است كه عام باشد.

مقصود:

قبلا بيان كرد كه زينت دنيا به آنها داده شده است. اكنون ميخواهد ميان كسانى كه نعمت دنيا دارند و كسانى كه نعمت آخرت، فرق بگذارد. مى‌فرمايد: