گرديد. جبائى گويد: مقصود قوم ثمود است كه بوسيله صيحه آسمانى هلاك شدند.

(فَأَرْسَلْنا فِيهِمْ رَسُولًا مِنْهُمْ أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ ما لَكُمْ مِنْ إِلهٍ غَيْرُهُ أَ فَلا تَتَّقُونَ‌):

تفسير آن گذشت.

(وَ قالَ الْمَلَأُ مِنْ قَوْمِهِ الَّذِينَ كَفَرُوا وَ كَذَّبُوا بِلِقاءِ الْآخِرَةِ وَ أَتْرَفْناهُمْ فِي الْحَياةِ الدُّنْيا ما هذا إِلَّا بَشَرٌ مِثْلُكُمْ يَأْكُلُ مِمَّا تَأْكُلُونَ مِنْهُ وَ يَشْرَبُ مِمَّا تَشْرَبُونَ‌):

اشرافيان قوم كه كافر بودند و ديدار آخرت را تكذيب ميكردند و انواع نعمتها را بآنها داده بوديم، گفتند: اين شخص مثل شماست آنچه شما ميخوريد و مى‌نوشيد، مى‌خورد و مى‌نوشد و بر ما ترجيحى ندارد[1].

(وَ لَئِنْ أَطَعْتُمْ بَشَراً مِثْلَكُمْ إِنَّكُمْ إِذاً لَخاسِرُونَ‌): اگر اطاعت بشرى چون خودتان كنيد و دعوت او را بپذيريد، دچار ضرر و زيان مى‌شويد.

(أَ يَعِدُكُمْ أَنَّكُمْ إِذا مِتُّمْ وَ كُنْتُمْ تُراباً وَ عِظاماً أَنَّكُمْ مُخْرَجُونَ‌): آيا اين پيامبر به شما وعده ميدهد كه پس از مردن و پوسيدن، بار ديگر زنده شده، از قبرها خارج مى‌شويد؟!( هَيْهاتَ هَيْهاتَ لِما تُوعَدُونَ‌): چه دور است و چه محال است وعده‌اى كه بشما داده ميشود!!( إِنْ هِيَ إِلَّا حَياتُنَا الدُّنْيا نَمُوتُ وَ نَحْيا): زندگى همين زندگى دنياست كه بما نزديك است. گروهى ميميرند و گروهى بدنيا مى‌آيند و زنده شدن مجدد، در بين نيست.

(وَ ما نَحْنُ بِمَبْعُوثِينَ‌): اين زندگى و مرگ، حيات ديگرى بدنبال ندارد.

(إِنْ هُوَ إِلَّا رَجُلٌ افْتَرى‌ عَلَى اللَّهِ كَذِباً وَ ما نَحْنُ لَهُ بِمُؤْمِنِينَ‌): او مردى است كه بخداوند نسبت دروغ ميدهد و ما او را تصديق نميكنيم.

(قالَ رَبِّ انْصُرْنِي بِما كَذَّبُونِ‌): تفسير آن گذشت.

[1]- اولين انتقاد آنها از فرستاده خدا بمنظور منحرف كردن ذهن مردم اين است كه چرا او غذا ميخورد و آب مى‌نوشد؟ پيامبر بايد نيازى به آب و غذا نداشته باشد. حال آنكه امتياز پيامبران بوحى است.( نوع اعتراضها را بيان كرده است: يك اعتراض اين بود كه چطور ميشود پيامبر غذا بخورد و آب بنوشد؟! اعتراض ديگر اين است كه: پيامبر سخن از قيامت و زنده شدن مجدد مى‌زند و اين قابل قبول نيست. در حقيقت آنها منكر معاد بودند. سومين انتقاد آنها اين بوده است كه پيامبران بخدا نسبت دروغ ميدهند و خداوند چنين مطلبى نگفته است.

نكته جالب اين است كه همينها با همه خيره سرى و گمراهى منكر خدا نيستند. بلكه نبوت انبياء و معاد را منكرند و انتظار دارند كه اگر پيامبرى از جانب خدا بيايد، نيازى به آب و غذا نداشته باشد و مثل ملك زندگى كند.