نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 17 صفحه : 221
يقتروا: اهل مدينه و ابن عامر بضم ياء و اهل
كوفه بفتح ياء و ضم تاء و اهل بصره و ابن كثير بفتح ياء و كسر تاء خواندهاند.
يضاعف: ابو جعفر و ابن عامر و سهل و يعقوب از باب تفعيل و به جزم
(همچنين در يخلد) و ابن عامر به رفع (و همچنين يخلد) و ابو بكر به باب مفاعله و
رفع (همچنين در يخلد) و نافع و ابو عمرو و اهل كوفه- جز ابو بكر- به باب مفاعله و
جزم (و جزم در يخلد) خواندهاند. جزم بنا بر بدل بودن از «يلق» و رفع بنا بر
استيناف است. اما باب تفعيل و مفاعله از لحاظ معنى يكى هستند.
لغت:
خلفة: جانشين هون: سكينه و وقار غرام: شديدترين عذاب كه جدا نشود.
اعراب:
(الَّذِينَ يَمْشُونَ): خبر براى «عباد» ممكن است
خبر آن(أُوْلئِكَ يُجْزَوْنَ الْغُرْفَةَ)
باشد. در اين صورت(الَّذِينَ يَمْشُونَ) صفت است.
هونا: حال.
سلاما: مفعول مطلق فعل محذوف.
(مُسْتَقَرًّا وَ مُقاماً): تميز. مخصوص به ذم
حذف شده است.
مقصود:
اكنون خداوند به ستايش ذات بيهمتاى خود پرداخته، مىفرمايد:
(تَبارَكَ الَّذِي جَعَلَ فِي السَّماءِ بُرُوجاً): بزرگ است خدايى كه براى ستارگان سيار در آسمان منازل و برجهايى
قرار داد، اين منازل دوازده تاست: حمل، ثور، جوزا، سرطان، اسد، سنبله، ميزان،
عقرب، قوس، جدى، دلو و حوت. برخى گويند:
منظور ستارگان بزرگ است. اينكه اينها برج ناميده شدهاند، بخاطر ظهور
آنهاست.
(وَ جَعَلَ فِيها سِراجاً وَ قَمَراً مُنِيراً): و
در آسمان خورشيد و ماه روشن آفريد
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 17 صفحه : 221