نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 17 صفحه : 172
ولى آنها از خوردن خوددارى مىكردند. زيرا
تصرف در مال غير ميدانستند.
(وَ لا عَلى أَنْفُسِكُمْ أَنْ تَأْكُلُوا مِنْ بُيُوتِكُمْ أَوْ
بُيُوتِ آبائِكُمْ أَوْ بُيُوتِ أُمَّهاتِكُمْ أَوْ بُيُوتِ إِخْوانِكُمْ أَوْ
بُيُوتِ أَخَواتِكُمْ أَوْ بُيُوتِ أَعْمامِكُمْ أَوْ بُيُوتِ عَمَّاتِكُمْ أَوْ
بُيُوتِ أَخْوالِكُمْ أَوْ بُيُوتِ خالاتِكُمْ): و
نيز بر خود شما گناهى نيست كه از بيوت خودتان يا پدر يا مادر يا برادر يا خواهر يا
عمو يا عمه يا دايى يا خاله، چيز بخوريد. مقصود از خانه خود، خانه زن است زيرا
خانه زن نيز مثل خانه خود انسان است. برخى گويند:
مقصود از خانه خود، خانه اولاد است اينكه خانه فرزند را خانه پدر
شمرده، بخاطر اين است كه فرزند نيز نتيجه زحمت پدر است، مثل مال، پيامبر خدا
فرمود: پاكترين چيزى كه مؤمن ميخورد، از كسب است. فرزند هم جزء كسب است. بهمين جهت
است كه خداوند در موقع ذكر خانه خويشان خانه فرزند را ذكر نكرده است.
طبق اين آيه، اجازه داده شده است كه انسان از خانه خويشاوندان چيز
بخورد و لو اينكه آنها خبر نداشته باشند. نظير اينكه اگر كسى وارد باغى شود و
گرسنه باشد يا از گلهاى بگذرد و تشنه باشد، مجاز است كه از ميوه باغ و شير
گوسفندان بخورد.
اين اجازه را خداوند به اين جهت داده است كه مردم در مضيقه نباشند و
از پستى اخلاق بر كنار بمانند.
جبائى گويد: اين آيه نسخ شده است به آيه(لا تَدْخُلُوا بُيُوتَ النَّبِيِّ إِلَّا أَنْ يُؤْذَنَ لَكُمْ إِلى طَعامٍ
غَيْرَ ناظِرِينَ إِناهُ) (داخل خانه پيامبر نشويد،
مگر اينكه به شما اذن داده شود كه براى طعام داخل شويد كه در اين صورت بايد در
انتظار آمدن ظرف غذا نباشيد: احزاب 53) و نيز به فرمايش پيامبر خدا: «مال مسلمانى
حلال نيست مگر به رضايت خاطرش» از ائمه ما روايت شده است كه افرادى كه در آيه ذكر
شدهاند مىتوانند بدون اذنشان بحدى كه اسراف نباشد از خانههاى خويشاوندان غذا
بخورند.
(أَوْ ما مَلَكْتُمْ مَفاتِحَهُ): و
همچنين مىتوانيد از خانه غلامان و كنيزانتان غذا بخوريد. زيرا خانه بردگان متعلق
به موالى است. مقصود از مفاتح، خزائن است.
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 17 صفحه : 172