نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 17 صفحه : 117
برخى گفتهاند: در باره يتيمى است كه در
خانه ابو بكر بود و سوگند خورده بود كه نفقهاش را ندهد.
برخى گفتهاند: در باره جماعتى از اصحاب است كه قسم خورده بودند به
آنهايى كه تكلم به تهمت كرده بودند، صدقه ندهند و با آنها مواسات نكنند.
مقصود:
اكنون دستور ميدهد كه از پيروى شيطان خوددارى كنند. مىفرمايد:
(يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَتَّبِعُوا خُطُواتِ
الشَّيْطانِ): اى مردم مؤمن از پيروى آثار و راههاى شيطان- و بقولى وسوسههاى
او- كه موجب خشنودى او مىشود، خوددارى كنيد.
(وَ مَنْ يَتَّبِعْ خُطُواتِ الشَّيْطانِ فَإِنَّهُ يَأْمُرُ
بِالْفَحْشاءِ وَ الْمُنْكَرِ): علت اينكه بايد از پيروى
راه شيطان خوددارى كرد، اين است كه شيطان شما را به زشتى و منكر امر مىكند.
(وَ لَوْ لا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَ رَحْمَتُهُ ما زَكى
مِنْكُمْ مِنْ أَحَدٍ أَبَداً): اگر خدا به شما لطف نميكرد
و دستوراتى به شما نميداد كه موجب پاكى و صفاى شما گردد، هيچيك از شما پاك و صافى
نمىشد. يا هيچيك از شما از وسوسههاى شيطان خلاص نميشد.
(وَ لكِنَّ اللَّهَ يُزَكِّي مَنْ يَشاءُ):
اما خداوند به لطف خودش هر كه را بخواهد بكارهايى وا ميدارد كه پاك شود و صفاى
درون پيدا كند.
(وَ اللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ):
خداوند از روى مصلحت و لطف با مردم رفتار ميكند زيرا سخن آنها را مىشنود و به
احوال و افعال آنها داناست.
از اين آيه استفاده ميشود كه خداوند براى بندگان چيزهايى اراده ميكند
كه خلاف اراده شيطان است و چون فحشاء و منكر پيش خدا مذموم است، شيطان كه انجام
دهنده و خواهنده فحشاء و منكر است، پيش او مذمومتر است. بعلاوه اين آيه دلالت
دارد كه هيچكس جز به لطف خداوند، شايستگى پيدا نميكند.