و از يكديگر مانند دشمنان كناره‌گيرى كنيد. اگر هدايتى از جانب من براى شما آيد، هر كس كه تبعيت كند، در دنيا گمراه و در آخرت نگونبخت نخواهد شد. (تفسير اين قسمت در سوره بقره ذيل آيه 36 گذشته است).

ابن عباس مى‌گفت: خداوند تضمين كرده است كه هر كس قرآن بخواند و بدستور آن عمل كند، در دنيا گمراه و در آخرت بدبخت نشود. سپس همين آيه را ميخواند.

(وَ مَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِكْرِي فَإِنَّ لَهُ مَعِيشَةً ضَنْكاً): كسى كه از قرآن و دلالتهاى آن اعراض كند و در آن دقت نكند، گرفتار معيشت تنگ خواهد شد. يعنى خدا روزى او را به سختى ميدهد و اين كيفر اعراض اوست. اگر هم به او رزق فراوان دهد، معيشت را از اين راه بر او سخت مى‌گيرد كه امساك كند و از آن استفاده نگيرد و اگر هم استفاده گيرد، حرص و تلاش زياد، زندگى را بر او دشوار مى‌سازد. برخى گويند: يعنى گرفتار عذاب قبر مى‌شود. برخى گويند: يعنى گرفتار طعام ضريع و زقوم جهنم مى‌شود.

زيرا سرانجام به همانجا مى‌رسد. گو اينكه در اين جهان در فراخ و آسايش باشد.

برخى گويند: يعنى زندگيش ناگوار است زيرا هميشه از آينده بيمناك است. برخى گويند: يعنى گرفتار روزى حرام مى‌شود و نتيجه آن كيفر اخروى است. برخى گويند:

يعنى گرفتار زندگى كوتاه و ناگواريهاى اين جهان مى‌شود و از زندگى آسوده و لذائذ بهشت محروم مى‌گردد.

(وَ نَحْشُرُهُ يَوْمَ الْقِيامَةِ أَعْمى‌): روز قيامت هم كور محشورش مى‌كنيم و بقولى يعنى چنان محشورش مى‌كنيم كه نسبت بدليل و حجت، كور خواهد بود. اما مانعى نيست كه مراد همان كورى چشم باشد.

(قالَ رَبِّ لِمَ حَشَرْتَنِي أَعْمى‌ وَ قَدْ كُنْتُ بَصِيراً): گويد: خدايا من بينا بودم.

چرا كور محشورم كردى؟

فراء گويد: هنگامى كه از قبر خارج مى‌شود، بيناست اما در صحراى محشر نابيناست.