آدم و حوا از درخت ممنوع خوردند و عورتشان بر ايشان آشكار شد و از
برگ درختان بهشت خود را پوشانيدند.
تفسير اين قسمت در سوره اعراف (آيه 22) گذشته است.
(وَ عَصى آدَمُ رَبَّهُ فَغَوى):
آدم امر خدا را مخالفت كرد و از ثواب محروم شد.
معصيت يعنى مخالفت امر، اعم از اينكه امر واجب باشد يا امر مستحبّ.
شاعر گويد:
امرتك امراً جازماً فعصيتنى
ترا بطور جزم و حتم امر كردم و مرا معصيت كردى.
هيچ مانعى نيست كه تارك مستحبات را هم عاصى بنامند. همانطورى كه تارك
واجبات هم عاصى ناميده مىشود. مىگويند: فلان را به چنين و چنان امر كردم و مرا
معصيت و مخالفت كرد. اگر چه امر واجب نباشد. لفظ «غوى» احتمال محروميت از ثواب
ميدهد. شاعر گويد:
فمن يلق خيراً يحمد الناس امره
و من يغولا يعدم على الغى لائماً
هر كس به خير برسد، مردم كارش را مىستايند و هر كس محروم شود، مردم
او را ملامت مىكنند.
ممكن است مقصود از غوايت آدم محروميت او از خلود در بهشت باشد. زيرا
انتظار داشت كه با خوردن درخت ممنوع براى هميشه در بهشت ماندگار شود.
(ثُمَّ اجْتَباهُ رَبُّهُ فَتابَ عَلَيْهِ وَ هَدى): خداوند او را براى رسالت برگزيد و توبهاش را پذيرفت و او را بذكر
خويش هدايت كرد.
برخى گويند: هدايتش كرد براى كلماتى كه از خداوند تلقى كرد.
(قالَ اهْبِطا مِنْها جَمِيعاً بَعْضُكُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ
فَإِمَّا يَأْتِيَنَّكُمْ مِنِّي هُدىً فَمَنِ اتَّبَعَ هُدايَ فَلا يَضِلُّ وَ لا
يَشْقى): خداوند به آنها فرمود: از بهشت فرو آييد
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 16 صفحه : 82