است. مرا پيروى كنيد و فرمانم را اطاعت كنيد و دست از اطاعت سامرى و گوساله پرستى برداريد.

(قالُوا لَنْ نَبْرَحَ عَلَيْهِ عاكِفِينَ حَتَّى يَرْجِعَ إِلَيْنا مُوسى‌): بنى اسرائيل جواب دادند: ما دست از پرستش گوساله برنميداريم تا موسى برگردد و تصميم خود را در مورد گوساله پرستى بگيرد. هارون بهمراه 12 هزار نفر از آنها كناره‌گيرى كرد.

هنگامى كه موسى برمى‌گشت، هارون از او استقبال كرد. موسى ملاحظه كرد كه مردم اطراف گوساله گرد آمده و برقص و پايكوبى مشغولند و ساز و آواز راه انداخته‌اند.

موسى كه سخت خشمگين شده بود، الواح تورات را انداخت و به سرزنش هارون پرداخت.

(قالَ يا هارُونُ ما مَنَعَكَ إِذْ رَأَيْتَهُمْ ضَلُّوا أَلَّا تَتَّبِعَنِ‌): گفت چرا تو و افراد مؤمن از من، پيروى نكرديد و با آنها بجنگ پرداختيد؟! يا اينكه چرا بدنبال من بكوه طور نيامديد؟!( أَ فَعَصَيْتَ أَمْرِي‌): آيا امر مرا عصيان كردى؟

منظور اين است كه موسى به هارون گفته بود:(اخْلُفْنِي فِي قَوْمِي وَ أَصْلِحْ وَ لا تَتَّبِعْ سَبِيلَ الْمُفْسِدِينَ) (اعراف 142) در ميان قوم، جانشين من باش و اصلاح كن و براه مفسدان نرو. چون هارون در ميان ايشان مانده و در جلوگيرى ايشان مبالغه نكرده بود، از اينرو موسى به او گفت: امر مرا عصيان كردى؟

برخى گويند: اين استفهام، استفهام حقيقى نيست. زيرا موسى ميدانست كه هارون عصيان نكرده است.

پرسش:

اگر گفته شود كه بر حسب ظاهر، هارون مأمور بود كه در صورت عصيان مردم، بموسى ملحق شود و چون بموسى ملحق نشد، معصيت كرد.

گوييم: ممكن است موسى هارون را امر كرده باشد كه در صورت مصلحت بوى ملحق شود. لكن هارون تشخيص داد كه اگر در ميان مردم بماند، مصلحت بيشترى دارد. البته كسى كه در ميان مردم باشد، چيزهايى تشخيص ميدهد كه كسى‌