رجال: جمع راجل: پيادگان.

ضامر: لاغر.

عميق: دور.

بائس: كسى كه سخت گرسنه است.

فقير: كسى كه تهيدست است.

تفث: برطرف كردن زوائد بدن.

اعراب:

(إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا): خبر «ان» محذوف بقرينه‌(وَ مَنْ يُرِدْ فِيهِ بِإِلْحادٍ بِظُلْمٍ نُذِقْهُ ...) بالحاد: باء زائده است ولى باء «بظلم» براى تعديه است.

(عَلى‌ كُلِّ ضامِرٍ): در محل نصب و حال يأتين: در محل جر و صفت. بمعنى «على ابل ضامرة آتية ...»

مقصود:

اكنون در باره كفار مى‌فرمايد:

(إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَ يَصُدُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ وَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ الَّذِي جَعَلْناهُ لِلنَّاسِ‌): آنها كه كافر مى‌شوند يا در گذشته كافر شدند و هم اكنون مردم را از طاعت خدا و مسجد الحرام كه عبادتگاه مردم است باز ميدارند، گرفتار عذاب مى‌شوند.

مسجد الحرام را خانه مردم ميخواند. زيرا همگان در آنجا يكسانند.

(سَواءً الْعاكِفُ فِيهِ وَ الْبادِ): در آنجا بوميهاى مكه و غير بوميهايى كه از خارج آمده‌اند، يكسانند و هيچكدام بر ديگرى برترى ندارند.

برخى گويند: طبق اين آيه، كرايه دادن و فروختن خانه‌هاى مكه حرام است و مقصود از مسجد الحرام، تنها خود مسجد نيست، بلكه همه حرم را شامل مى‌شود. چنان كه مى‌فرمايد:(سُبْحانَ الَّذِي أَسْرى‌ بِعَبْدِهِ لَيْلًا مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ إِلَى الْمَسْجِدِ الْأَقْصَى) (اسراء 1) كه مقصود حركت پيامبر در شب معراج از مكه است نه از مسجد. (البته اگر اين قول صحيح باشد، كسانى كه خانه ساخته‌اند، مى‌توانند