نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 15 صفحه : 75
ترك آنها تهديد به كيفر كرده است.
(وَ يَوْمَ نُسَيِّرُ الْجِبالَ):
برخى گويند: متعلق به سابق است. يعنى: در روزى كه كوهها را براه اندازيم، باقيات
صالحات، پاداش بهترى دارند.
برخى گويند: اين آيه، ابتداى كلام است. يعنى: روز قيامت را بياد آور
كه كوهها را براه مىاندازيم.
مقصود از براه افتادن كوهها اين است كه: خداوند آنها را از جا
مىكند و آنها را بصورت غبار پراكنده در مىآورد.
برخى گويند: منظور اين است كه كوهها مثل ابر، بر روى زمين بحركت در-
مىآيند و خداوند آنها را متلاشى و بصورت تلهاى رمل در مىآورد. چنان كه
مىفرمايد:
(يَوْمَ تَرْجُفُ الْأَرْضُ وَ الْجِبالُ)
(مزمل 14: در آن روز كوهها و زمين بلرزند و بصورت رمل در آيند) سپس بصورت پشم
زده، آن گاه بصورت غبار پراكنده، در مىآيند. چنان كه ميفرمايد:( وَ بُسَّتِ الْجِبالُ بَسًّا فَكانَتْ هَباءً مُنْبَثًّا) (واقعه 5 و 6: كوهها پاره پاره شوند و بصورت غبار پراكنده در مىآيند)
سپس بصورت سراب، در مىآيند، چنان كه مىفرمايد:
(وَ سُيِّرَتِ الْجِبالُ فَكانَتْ سَراباً)
(نبأ 20: كوهها بحركت در مىآيند و سراب ميشوند).
(وَ تَرَى الْأَرْضَ بارِزَةً):
در آن روز چهره زمين را آشكار و بىپوشش مىنگرى كه بر آن كوهى و ساختمانى و درختى
نيست كه آن را از چشمها پناه سازد.
عطا گويد: يعنى كسانى كه در دل زمين مدفون بودهاند، بوسيله زمين
ظاهر ميشوند. چنان كه پيامبر گرامى اسلام مىفرمايد:
ترمى الارض بافلاذ كبدها
يعنى:
زمين گنجهاى باطنى خود را بيرون مىافكند.
(وَ حَشَرْناهُمْ فَلَمْ نُغادِرْ مِنْهُمْ أَحَداً): در آن روز آنها را محشور و در موقف قيامت جمع مىكنيم و احدى از
آنها را فروگذار نمىكنيم.
(وَ عُرِضُوا عَلى رَبِّكَ صَفًّا):
آنان كه محشور ميشوند، روز قيامت، هر دستهاى و امتى بصف در آمده، به پيشگاه
خداوند عرضه مىشوند.
برخى گويند: مثل صفوف نماز، صفها پشت سر يكديگر قرار مىگيرند.
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 15 صفحه : 75