لغت:

لدد: خصومت شديد. الد الخصام يعنى كسى كه از لحاظ خصومت و نزاع، از ديگران تندخوتر و كم گذشت‌تر است. لدّ جمع الد است. شاعر گويد:

يعنى: در زير درختان، دور انديشى و تصميم و دشمنى سختگير و گريبان- گيرى است.

ركز: صداى آهسته.

احساس: ادراك بوسيله حس.

اعراب:

(كُلُّ مَنْ فِي ...): «كل» مبتدا، «من» مضاف اليه و جار و مجرور، صله آن،( آتِي- الرَّحْمنِ‌) مضاف به مفعول و خبر. و «عبداً» حال از ضمير «آتى». «لفظ «كل» مفرد و در معنى جمع است.

(هَلْ تُحِسُّ مِنْهُمْ مِنْ أَحَدٍ): «من» اول متعلق به فعل و دوم زايده است. ممكن است «منهم» مؤخر شود و صفت «احد» باشد. اكنون كه مقدم شده است، حال است.

مقصود:

اكنون مى‌فرمايد:

(إِنْ كُلُّ مَنْ فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ إِلَّا آتِي الرَّحْمنِ عَبْداً): تمام كسانى كه در آسمانها و زمين هستند، اعم از فرشتگان و جن و انس، بسان بردگانى متواضع و خاضع به پيشگاه خداوند مى‌آيند. در جاى ديگر مى‌فرمايد:( وَ كُلٌّ أَتَوْهُ داخِرِينَ‌) (نمل 87: همه آنها با خوارى به پيشگاه خدا مى‌آيند) مقصود اين است كه خلق، همگى بندگان خدايند و تحت حكومت او هستند. عيسى و عزير و ملائكه هم در زمره بندگان هستند.

(لَقَدْ أَحْصاهُمْ وَ عَدَّهُمْ عَدًّا): خداوند شماره آنها را مى‌داند و بر حالات ايشان دقيقاً آگاه است.