است. يعنى ميان احزاب اختلاف پيدا شده است.

(فَوَيْلٌ لِلَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ مَشْهَدِ يَوْمٍ عَظِيمٍ‌): كسانى كه در باره عيسى بخداوند كافر شدند، همين كه در روز قيامت، در عرصه هولناك محشر حضور پيدا كنند، دچار عذابى شديد خواهند شد. علت اينكه روز قيامت را( يَوْمٍ عَظِيمٍ!) ناميده، اين است كه: ترس و وحشت آن عظيم است. برخى گفته‌اند: يعنى واى بحال آنها كه در روز قيامت در ميان مردم رسوا و مفتضح مى‌شوند!( أَسْمِعْ بِهِمْ وَ أَبْصِرْ يَوْمَ يَأْتُونَنا): در معناى اين جمله دو قول است: 1- يعنى اينان كه در اين جهان گوش شنوا و چشم بينا ندارند و از درك حقايق عجز نشان مى‌دهند، در روز قيامت كه نزد ما مى‌آيند، چشم و گوششان باز مى‌شود و همه چيز را مى‌بينند و مى‌شنوند. چنان كه مى‌فرمايد:( فَكَشَفْنا عَنْكَ غِطاءَكَ فَبَصَرُكَ الْيَوْمَ حَدِيدٌ) (ق 22: پرده‌ها را از پيش چشم تو بر مى‌داريم و در آن روز ديدگان تو تيز بين مى‌شود) 2- يعنى آنها را بشنوان و به آنها نشان ده و براى آنها بيان كن كه در روز قيامت از راه بهشت و پاداش، گمراه خواهند بود. اين معنى از جبائى است. وى گويد: ممكن است مقصود اين باشد كه: داستان اين پيامبران را براى مردم تعريف كن، تا آنها را بشناسند و به آنها ايمان بياورند. هر كس به آنها ايمان نياورد. در روز قيامت گمراه و از پاداش الهى محروم است. البته وجه اول بهتر است.

(لكِنِ الظَّالِمُونَ الْيَوْمَ فِي ضَلالٍ مُبِينٍ‌): لكن مردم ظالم، امروز، هوى و هوس را براى هدايت ترجيح مى‌دهند و از راه حق منحرف هستند، پس مقصود اين است كه اينان در اين جهان جاهل و در آن جهان عارف هستند. (اين معنى بنا بر وجه اول جمله پيش است).

(وَ أَنْذِرْهُمْ يَوْمَ الْحَسْرَةِ): كفار مكه را از روزى كه مردم گنهكار، حسرت مى‌خورند كه چرا نيكى نكردند و مردم نيكوكار، حسرت مى‌خورند كه چرا بيشتر نيكى نكردند، بترسان. اين روز، روز رستاخيز است برخى گويند: در آن روز فقط افرادى كه مستحق عقاب هستند، حسرت مى‌خورند. در صحيح مسلم از ابو سعيد خدرى‌