اعراب:

(هذا فِراقُ بَيْنِي وَ بَيْنِكَ‌): تكرار بين براى تأكيد است. يعنى «هذا فراق بيننا».

مساكين: غير منصرف است.

(رَحْمَةً مِنْ رَبِّكَ‌): نصب آن به تقدير فعل محذوف است. يعنى «فعلنا ذلك للرحمة» در اين صورت مفعول لاجله است و ممكن است مفعول مطلق باشد.

مقصود:

(قالَ إِنْ سَأَلْتُكَ عَنْ شَيْ‌ءٍ بَعْدَها فَلا تُصاحِبْنِي‌): موسى در جواب خضر گفت:

اگر بعد از اين در باره چيزى از تو سؤال و اعتراض كنم، نگذار كه با تو رفاقت كنم.

(قَدْ بَلَغْتَ مِنْ لَدُنِّي عُذْراً): در صورتى كه باز هم اعتراض كنم، تو معذور خواهى بود و همانطورى كه گفتى: من نميتوانم در برابر كارهاى تو صبر داشته باشم. در روايت است كه پيامبر گرامى اسلام، اين آيه را تلاوت كرد و فرمود: پيامبر خدا، موسى حيا كرد. اگر صبر كرده بود، هزار كار عجيب از خضر مشاهده مى‌كرد.

(فَانْطَلَقا حَتَّى إِذا أَتَيا أَهْلَ قَرْيَةٍ اسْتَطْعَما أَهْلَها فَأَبَوْا أَنْ يُضَيِّفُوهُما):

سپس براه افتادند تا اينكه- بقول ابن عباس- به انطاكيه رسيدند. ابن سيرين و محمد ابن كعب گويند: به ايله رسيدند. برخى گفته‌اند: بيك شهر ساحلى بنام ناصره رسيدند. علت اينكه مسيحيان را «نصارى» گفته‌اند، بخاطر انتساب بهمين شهر است.

اين قول از امام صادق (ع) روايت شده است. بهر صورت، از مردم شهر طلب غذا كردند و آنها از اينكه اين دو مسافر خسته را به مهمانى بپذيرند، خوددارى كردند، ابى بن كعب از پيامبر گرامى اسلام روايت كرده است كه: مردم قريه، مردمى پست و تنگ- نظر بودند، از امام صادق (ع) روايت شده است كه مردم قريه، از مهمانى كردن موسى و خضر خوددارى كردند و تا روز قيامت هم كسى را مهمانى نخواهند كرد.

(فَوَجَدا فِيها جِداراً يُرِيدُ أَنْ يَنْقَضَ‌): در آنجا ديوارى را مشاهده كردند كه در شرف خراب شدن بود. بديهى است كه ديوار داراى تصميم و اراده نيست. بنا بر اين تعبير(يُرِيدُ أَنْ يَنْقَضَّ) مجازى و تشبيه به كسى است كه تصميم دارد كارى را بزودى‌