نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 14 صفحه : 89
مقصود:
از آنجا كه در آيه پيش در پيرامون فرمان خود به بنى اسرائيل سخن گفت،
اكنون به بيان سرگذشت آنها پرداخته، مىفرمايد:
(وَ قَضَيْنا إِلى بَنِي إِسْرائِيلَ فِي الْكِتابِ لَتُفْسِدُنَّ
فِي الْأَرْضِ مَرَّتَيْنِ): ما در تورات به بنى
اسرائيل اعلام كرديم كه بطور قطع، نسلهاى شما در بلاد خود- يعنى بيت المقدس- دو
بار فساد خواهند كرد.
مقصود از فساد، ستم و گرفتن مال مردم و كشتن انبيا و خونريزى است.
برخى گويند: فساد نخستين آنها كشتن زكريا و فساد دوم آنها كشتن يحيى
است.
اين قول از ابن عباس و ابن مسعود و ابن زيد است. اينان اضافه مىكنند
كه: پس از قتل زكريا، خداوند شاپور ذو الاكتاف را- كه يكى از سلاطين ايرانى بود-
بر آنها مسلط كرد و پس از قتل يحيى، بخت نصر را كه مردى بابلى بود بر آنها مسلط
ساخت.
محمد بن اسحاق گويد: فساد اول ايشان قتل شعيا و فساد دوم ايشان، كشتن
يحيى بود، ولى زكريا بمرگ طبيعى از دنيا رفت. بر اثر فساد اول گرفتار حمله بخت نصر
و بر اثر فساد دوم گرفتار حمله مردى بابلى شدند.
قتاده گويد: فساد اول، حمله جالوت بود كه بدست داود كشته شد و فساد
دوم، حمله بخت نصر بود.
ابو على جبايى گويد: خداوند بيان فرموده است كه آنها در روى زمين
فساد مىكنند، اما چه فسادى مىكنند؟ معلوم نيست.
(وَ لَتَعْلُنَّ عُلُوًّا كَبِيراً): و
راه سركشى و گستاخى پيش مىگيريد و فرمان خدا را زير پا مىگذاريد و بمردم ستم
مىكنيد. در نتيجه سزاوار خشم خداوند خواهيد شد.
(فَإِذا جاءَ وَعْدُ أُولاهُما بَعَثْنا عَلَيْكُمْ عِباداً لَنا
أُولِي بَأْسٍ شَدِيدٍ): در اينجا «وعد» مصدر و بجاى مفعول يعنى
«موعود» قرار گرفته است. يعنى: همين كه نخستين فساد شما صورت گرفت، بندگانى از
خويش كه صاحب شوكت و نيرو هستند، بر شما مسلط مىگردانيم تا شما را سر كوفت دهند و
بكيفر كفر و سركشى خود گرفتار شويد. اين آيه، شبيه:
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 14 صفحه : 89