جانشين مصدر شده باشد و ممكن است مفعول باشد. و «تعلمون»: به معناى «تعرفون» است، زيرا بيك مفعول اكتفاء كرده است.

(أَثاثاً وَ مَتاعاً): مفعول براى «جعل».

مقصود:

اكنون خداوند به بيان نعمتهايى ديگر پرداخته، مى‌فرمايد:

(وَ اللَّهُ أَخْرَجَكُمْ مِنْ بُطُونِ أُمَّهاتِكُمْ لا تَعْلَمُونَ شَيْئاً): خداوند شما را از شكم مادرانتان به فضل و نعمت خويش بيرون آورد، حال آنكه در آن حالت، به سود و زيان خويش آگاه نبوديد.

(وَ جَعَلَ لَكُمُ السَّمْعَ وَ الْأَبْصارَ وَ الْأَفْئِدَةَ): و بر شما تفضل كرد و به شما حواس كامل و قوه ادراك بخشيد، تا بوسيله آنها مدركات عالم وجود را بشناسيد و بشما دلى بخشيد كه كانون معارف است و بوسيله آن به تفكر و تأمل مى‌پردازيد.

(لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ‌): تا خدا را بر اين نعمتها سپاسگزارى و ستايش كنيد.

سپس به بيان دليلى ديگر پرداخته، مى‌فرمايد:

(أَ لَمْ يَرَوْا إِلَى الطَّيْرِ مُسَخَّراتٍ فِي جَوِّ السَّماءِ): آيا در باره مرغان نمى‌انديشيد كه خداوند آنها را طورى آفريده است كه مى‌توانند در جو، تصرف و بالا و پائين و آمد و شد كنند؟ آرى آنها بدون تكيه‌گاهى با بالهاى خود در هوا پرواز مى‌كنند و سقوط نميكنند.

(ما يُمْسِكُهُنَّ إِلَّا اللَّهُ‌): تنها خداوند است كه آنها را از سقوط بر زمين، حفظ مى‌كند. درست همانطورى كه شناگران در آب به شنا مى‌پردازند و آب وسيله حفظ آنهاست، مرغان نيز در هوا شناورند و خود هوا- كه مخلوق خداوند است- آنها را نگه‌دارى مى‌كند.

در حقيقت، خداوند هوا را در زير بدن آنها نگه مى‌دارد، نه خود آنها را نگه مى‌دارد. بدين ترتيب نگه داشتن هوا را، نگه داشتن مرغان ناميده است و اين استعمال، مجازى است، چه سكون آنها در هوا، فعل خودشان است.