نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 14 صفحه : 22
قرائت:
امهاتكم: در باره قرائت آن در سوره نساء سخن گفتيم.
الم يروا: ابن عامر و حمزه و يعقوب و سهل و خلف به تاء و ديگران به
ياء خواندهاند. قرائت تاء، براى اين است كه مثل آيه پيش بصورت خطاب باشد و قرائت
ياء، بمعناى تنبيه كفارى است كه قبلا در باره آنها سخن گفته شده است.
ظعنكم: كوفيان و ابن عامر به سكون عين و ديگران بفتح عين خواندهاند
و هر دو بيك معنى هستند. اعشى گويد:
فقد اشرب الراح قد تعلمين
يوم المقام و يوم الظعن
يعنى: تو ميدانى كه من در روز توقف و روز حركت، شراب مىنوشم.
لغت:
امهات: اصل اين كلمه «امات» است، كه «هاء» براى تأكيد، زياد شده است.
مثل «ارقت و اهرقت» افئده: جمع «فؤاد» جو: هواى دور سكن: هر چه كه به آن پناه
برند. مسكن. فراء گويد: «سكن» بفتح كاف، خانه و به سكون كاف، اهل خانه است. اصل
اين كلمه از سكون ضد حركت است. بكارد گويند «سكين» زيرا حيوان را از حركت باز
مىدارد.
اثاث: متاع خانه. بديهى است كه اين كلمه، اسم جمع و معناى آن اسباب
خانه است و از جنس خود مفرد ندارد. شاعر گويد:
أ هاجتك الظعائن يوم بانوا
بذى الرأى الجميل من الاثاث
آيا هودجها با اثاثيههاى خوش منظر و زيبا، در روز حركت آنها ترا به
هيجان آوردند؟
اعراب:
(لا تَعْلَمُونَ شَيْئاً): جمله حاليه و ذو
الحال «كم» «شيئاً» ممكن است منصوب و
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 14 صفحه : 22