نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 14 صفحه : 131
(إِنَّهُ كانَ فاحِشَةً):
بزنا نزديك نشويد، زيرا معصيتى بزرگ است. يعنى همان طورى كه زنا در جاهليت، زشت
شمرده مىشد، امروز هم زشت است. نظير اين تعبير، در قرآن مجيد، بسيار است.
(وَ ساءَ سَبِيلًا): و زنا بد راهى است. اشاره
به اين است كه: عقل، زنا را زشت مى- شمارد، زيرا فرزند احتياج به پدر و مادر دارد
و نمىتوان زناكاران را بر يكديگر ترجيح داد، در نتيجه نسبت فرزند به والدين، قطع
مىشود و قانون ارث از بين مىرود وصله رحم و حقوق پدر و مادر، نسبت به اولاد،
منتفى مىشود. همه اينها از نظر عقل، زشت و ناپسند است.
از على (ع) روايت است كه پيامبر گرامى اسلامى فرمود:
- زنا را شش خصلت است: سه خصلت در دنيا و سه خصلت در آخرت. اما خصلت
هاى دنيوى آن، يكى اينكه نور صورت را مىبرد، ديگر اينكه روزى را قطع مىكند.
سوم اينكه فناى انسان را نزديك مىسازد. اما خصلتهاى اخروى آن، خشم
پروردگار، بدى حساب و دخول در آتش يا جاويدان ماندن در آتش است.
(وَ لا تَقْتُلُوا النَّفْسَ الَّتِي حَرَّمَ اللَّهُ إِلَّا
بِالْحَقِ): جز به حق، خون كسى را نريزيد. خون ناحق را خداوند تحريم كرده است.
لكن كسى كه كافر يا مرتد يا مرتكب قتل ناحق شده يا زناى محصنه كرده است، قتلش حق
است و حرام نيست.
(وَ مَنْ قُتِلَ مَظْلُوماً فَقَدْ جَعَلْنا لِوَلِيِّهِ سُلْطاناً): كسى كه بنا حق كشته شود، به ولى او حق دادهايم كه قاتل را بكشد يا
از او خونبها بگيرد يا او را عفو كند. اين معنى از ابن عباس و ضحاك است. قتاده
گويد: ولىّ او فقط حق قصاص دارد.
(فَلا يُسْرِفْ فِي الْقَتْلِ إِنَّهُ كانَ مَنْصُوراً): قبلا تفسير اين جمله را نوشتهايم.