responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي    جلد : 14  صفحه : 129

نشويد مگر به آنچه كه نيكوتر است، تا وقتى كه بقوت خويش رسد و بعهد وفا كنيد كه از پيمان، پرسيده خواهد شد و هنگامى كه پيمانه مى‌دهيد، پيمانه را تمام دهيد و با ميزان درست وزن كنيد كه اين كار بهتر و سرانجام آن نيكوتر است.

قرائت:

خطا: ابو جعفر و ابن عامر- بروايت ابن ذكوان- «خطاً» بفتح خاء و طاء بدون الف خوانده‌اند. ابن كثير «خطاءً» خوانده، ديگران «خطاً» خوانده‌اند. حسن «خطاء» و بروايتى «خَطاً» خوانده.

خطا: كارى است از روى عمد صورت نگيرد و بنا بر اين كيفر ندارد. «أخطأ و خَطِى‌ء» داراى يك معنى هستند. شاعر گويد:

عبادك يخطئون و انت رب‌

كريم لا يليق بك الذموم‌

يعنى: بندگان تو خطا مى‌كنند و تو پروردگارى بزرگ هستى كه سرزنش آنها لايق مقامت نيست.

در قرآن كريم مى‌فرمايد:( لا تُؤاخِذْنا إِنْ نَسِينا أَوْ أَخْطَأْنا) (بقره 286: اگر فراموش يا خطا كنيم ما را مؤاخذه مكن) شاعر گويد:

يعنى: مردم، امير را سرزنش مى‌كنند، با اينكه خودشان بخطا رفته‌اند و نبايد راهنما را ملامت كرد، بنا بر اين قرائت ابن عامر: «خَطَا» بمعناى «اخطاء» است.

ممكن است «خَطَا» به معناى «خِطْأ» باشد. نظير: «مِثل و مَثل و شبه و شَبَه ...» قرائت ابن كثير «خِطاء» ممكن است مصدر باب مفاعله باشد، اگر چه چنين استعمالى در زبان عرب سراغ نداريم، لكن باب تفاعل آن استعمال شده است. مثل: «تخاطأت النبل أحشاءه» و باب تفاعل بباب مفاعله دلالت دارد، زيرا مطاوعه آن است. اما وجه قرائت «خِطْأ» روشن است، زيرا اين كلمه مصدر و به معناى گناهى است كه بطور عمد صورت گيرد. فاعل آن «خاطئ» است. چنان كه مى‌فرمايد:( لا يَأْكُلُهُ إِلَّا الْخاطِؤُنَ‌) (الحاقه 37: جز گنهكاران از آن نمى‌خورند) كلمه «خطاء» مثل «عطاء» اسم مصدر است.

اولى از «اخطأت» و دومى از «اعطيت» است.

نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي    جلد : 14  صفحه : 129
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست