نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 14 صفحه : 126
(إِنَّ الْمُبَذِّرِينَ كانُوا إِخْوانَ
الشَّياطِينِ): مردم مسرف، پيروان شيطانها هستند و راه آنها
را مىپيمايند. به كسى كه ملازم سفر است، مىگويند: «اخو السفر» يعنى:
برادر سفر و به كسى كه تابع شيطان است، گويند: «اخ الشيطان» يعنى:
برادر شيطان.
برخى گويند: يعنى آنها در آتش جهنم، رفيق شيطانها هستند.
(وَ كانَ الشَّيْطانُ لِرَبِّهِ كَفُوراً):
شيطان همواره بخداى خويش، كفر ورزيده است.
هر گاه نتوانى بخاطر تنگدستى به آنها نيكى كنى و در صدد برآيى كه از
خداوند طلب گشايش كنى و اميدوار باشى كه با كمك خداوند بتوانى از آنها دستگيرى
كنى، آنها را وعده نيكو ده و با آنها- تا آنجا كه ممكن است- بنرمى سخن گوى.
روايت شده است كه: چون اين آيه، نازل شد، هر گاه كسى از پيامبر سؤال
مىكرد و چيزى نداشت كه بخشش كند، مىفرمود:
- خداوند ما و شما را از فضل خود روزى دهاد!(
وَ لا تَجْعَلْ يَدَكَ مَغْلُولَةً إِلى عُنُقِكَ):
دستت را بگردنت نبند و از كسانى نباش كه بكلى اهل بذل و بخشش نيستند. اين جمله
بطور مبالغه آميزى از بخل و تنگ- چشمى نهى مىكند.
(وَ لا تَبْسُطْها كُلَّ الْبَسْطِ): و
همه دارايى خود را بذل و بخشش نكن، تا مثل كسى كه طورى دست خود را باز مىكند كه
هيچ چيز در آن نمىماند، نباشى. اين جمله، كنايه از اسراف است.
(فَتَقْعُدَ مَلُوماً مَحْسُوراً):
زيرا اگر چنين كنى، در پس زانوى غم مىنشينى و خود را ملامت مىكنى و چيزى نخواهى
داشت. اين معنى از سدى و ابن عباس است.
قتاده گويد: يعنى عاجز و پشيمان مىشوى. امام صادق (ع) مىفرمايد:
يعنى از لباس، برهنه مىمانى. محسور يعنى عريان. جبائى گويد: مقصود اين است كه:
اگر امساك كنى، مورد ملامت و مذمت، واقع مىشوى و اگر اسراف كنى، حسرت زده و
غمگين
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 14 صفحه : 126