يعقوب و سهل، بفتح فاء است. اهل مدينه، به كسر و تنوين فاء و ديگران بكسر فاء و بدون تنوين خوانده‌اند.

قرائت نخست، بنا بر اين است كه كلمه، مبنى بر فتح و اسم فعل است به معناى «اتضجّر»[1] قرائت دوم، بنا بر اين است كه تنوين تنكير بر آن اضافه شده باشد. مثل «صَهٍ و مَهٍ» و قرائت سوم بنا بر اين است كه معرفه باشد نه نكره.

اصل اين كلمه، مصدر است. زجاج هفت وجه در آن جايز دانسته: فتح فاء، ضم فاء و كسر فاء و هر يك از آنها با تنوين و بدون تنوين. وجه هفتم «افّى». ابن انبارى به تخفيف فاء مفتوح نيز اضافه كرده. ابو الحسن گويد: «اف» بهتر است.

اعراب:

بالوالدين: متعلق به قضى. يعنى: «قضى بالوالدين احسانا» ممكن است به تقدير «اوصى بالوالدين ...» باشد. و حذف آن بخاطر دلالت كلام است. نظير آن شعر زير است:

يعنى: تعجب دارم كه دهماء از ما شكايت مى‌كند و از ابى دهماء كه ما را سفارش مى‌كند كه در باره او نيكى كنيم، مثل اينكه ما ترسيده‌ايم. در اينجا «يوصينا» در «خيراً» عمل كرده است.

(كَما رَبَّيانِي‌): كرحمة تربيتهما. يعنى: رحمت و محبتى كه هنگام تربيت ايشان پديدار مى‌گشت. برخى گويند: كاف به معناى «على» است.

مقصود:

قبلا در باره نهى از شرك و گناهان سخن گفت. اينك در باره امر به يكتا پرستى و فرمانبردارى حق، مى‌فرمايد:

(وَ قَضى‌ رَبُّكَ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا إِيَّاهُ‌): ابن عباس، حسن و قتاده، گويند: يعنى پروردگارت‌

[1]- يعنى ملول و خسته شدم